In Part 1, Dato Najib started by providing background information on his personal background and his responsibilities as Prime Minister and Minister of Finance.
During cross-examination, Attorney General, Tan Sri Tommy Thomas tried to dispute his credibility but felt short as it would have put the PH government on stand for poor management of the economy. Najib went on to provide background information on the establishment of TIA-1MDB, Jho Low and his roles, and establishment, role and fund raising exercise of SRC.
Then it went into the issues of financing from KWAP, RM1.5 billion AABAR-SRC JV, and questionable transfer of RM300 million to a investment fund in Hong Kong. Finally, he touched on the takeover of SRC from 1MDB by MOF Inc.
Still in Malay to the chagrin of Tommy, the testimony continues with Part 2 on the explanation regarding SRC second guarantee from MOF, extra RM2 billion loan from KWAP, and Advisor Emaritus status. Najib revealed documents bearing his faked signatures, Nik Faisal, Jho Low, Dato Husni Hanadzlah, Joanna Yu, and AMMB account 694.
Part 2 of the testimony as below:
---------------
Q102. Boleh Dato’ Sri
rujuk kepada D526. Apa yang Dato’ Sri tahu berkenaan pertemuan antara TSNMY dan
pegawai-pegawai MOF yang telah dinyatakan dalam Memo Perbendaharaan?
J: Hanya perkara yang dinyatakan dalam D526 iaitu TSNMY dan
Kementerian Kewangan tidak menyokong untuk memberikan geran kerajaan sebanyak RM650
juta kepada SRC dan memutuskan sebaliknya jaminan kerajaan yang selanjutnya
sebanyak RM2 bilion diberikan kepada SRC. Saya berpuas hati berkenaan hal ini
dan atas dasar tersebut, telah bersetuju dengan cadangan tersebut seperti juga
oleh MOF2.
Q103. Apakah
justifikasi untuk memberikan geran kerajaan yang kedua kepada SRC?
J: Justifikasi-justifikasinya adalah seperti yang dinyatakan
pada D526 dan seperti yang telah diluluskan oleh TKSP (Dasar). Tiada perubahan
antara permohonan pertama SRC untuk jaminan kerajaan dan permohonan ini, dan
matlamat SRC adalah selari dengan RMK-10. Atas dasar tersebut, kami merasakan
SRC memerlukan bantuan untuk mencapai matlamatnya. Pada masa yang sama, saya berasa
yakin dengan peranan prospektif BMKD untuk mengawal selia perkembangan SRC yang
diberikan jaminan yang cukup untuk pelaburan kerajaan.
Q104. Kedua-dua D524
dan D526 adalah ditujukan untuk Menteri Kewangan melalui MOF2. Adakah ini
bermaksud bahawa sebelum ia sampai kepada Menteri Kewangan, ia mestilah melalui
MOF2 terlebih dahulu, berdasarkan kepada amalan dan protokol?
J: Berdasarkan kepada protokol yang ketat, ya.
Walaubagaimanapun, kami juga hendaklah meneliti perkara yang ingin diluluskan.
Dalam kes D524, ianya tidak melibatkan implikasi kewangan kepada kerajaan dan
ianya boleh diluluskan oleh saya atau Dato’ Seri Husni (SP56) atau kedua-dua
kami. Sebaliknya, oleh kerana D526 mempunyai implikasi kewangan, perkara
tersebut perlu diluluskan oleh MOF2 terlebih dahulu. Ini adalah amalan yang
tidak formal dan tidak wujud sebarang kaedah yang tetap.
Dalam sebarang hal sekalipun, saya percaya bahawa Dato’ Seri
Husni sedia maklum pada peringkat ini, SRC adalah secara tidak langung adalah
syarikat MKD melalui 1MDB. Implikasi D524 adalah ianya lebih sesuai dan mudah bagi
BMKD untuk merujuk SRC sebagai satu entiti tersendiri dan bukan sebagai anak
syarikat kepada BMKD. Hal ini akan memacu kebolehan BMKD untuk mengawal selia
prestasi SRC. Secara substantif, status SRC tidak akan terjejas dengan
perubahan ini kerana dalam apa jua keadaan, SRC akan bertanggungan kepada BMKD.
Q105. Dato’ Seri
Husni (SP56) memberi keterangan bahawa belaiu hanya melihat D524 buat kali
pertama semasa SPRM menunjukkannya kepada beliau dokumen tersebut dan mendakwa
bahawa beliau telah dipintas kerana Dato’ Sri telah menandatangani surat ini
tanpa beliau melihatnya terlebih dahulu. Apa komen Dato’ Sri?
J: Apa yang beliau katakan di Mahkamah memberi implikasi
bahawa D524 sengaja disembunyikan oleh saya daripada beliau. Saya boleh
menyatakan dengan yakin bahawa ianya tidak disembunyikan dan saya tidak pernah mengarahkan
sesiapa untuk menyembunyikannya daripada beliau. Ianya bergantung kepada Dato’
Mat Noor Nawi untuk memaklumkan kepada beliau terlebih dahulu mengikut
protokol. Sama ada beliau dirujuk terlebih dahulu adalah di luar pengetahuan
saya. Walaubagaimanapun, seperti yang saya telah nyatakan bahawa keputusan ini
tidak menyebabkan sebarang implikasi kewangan, dan tidak ada ruang pertikaian,
maka tiada apa-apa yang tidak teratur di dalam sokongan saya.
Q106. Selain melalui
D524, adakah Dato Seri Husni (SP56) dimaklumkan berkenaan hasrat Kementerian
Kewangan untuk meletakkan SRC di bawah MKD?
J: Selepas saya meminitkan kelulusan saya di D524, saya
telah memaklumkan kepada beliau secara ringkas kerana beliau sebelum itu ada
menyatakan kesangsian beliau berkenaan 1MDB dan anak-anak syarikatnya, sebagai
cara untuk meredakan kesangsian beliau, tetapi saya tidak menelitinya dengan mendalam
kerana ianya tidak perlu. Saya merasakan bahawa memandangkan semua komunikasi
yang diperlukan untuk memaklumkan beliau bahawa operasi SRC memang boleh dikaji
oleh beliau pada bila-bila masa dalam kapasiti beliau sebagai MOF2. Saya ambil
maklum bahawa Dato’ Seri Husni sendiri di dalam keterangan beliau telah
menyatakan bahawa beliau telahditaklimatkan berkenaan hal ehwal dan pelaburan
SRC oleh pegawai-pegawai BMKD.
Q107. Bagaimanakah
Dato’ Sri menerima Kertas Kabinet berkenaan Jaminan Kerajaan yang Kedua?
J: Saya menerima Kertas-Kertas Kabinet (D527A & B)
bersama-sama dengan Memo Perbendaharaan (D526) yang mengandungi kelulusan Dato’
Seri Husni (SP56) sama ada daripada Perbendaharaan atau Dato Azlin.
Q108. Bagaimanakah
Kertas ini dibentangkan di Kabinet pada 8.2.2012?
J: Kami akan meneliti agenda untuk hari tersebut yang mana
setiap kertas kabinet akan dibentangkan mengikut giliran. Apabila kertas
kabinet dibentangkan, Menteri akan dijemput untuk memberikan sebarang komen
atau soalan, sekiranya semua bersetuju, kami akan meneruskan dengan kertas
Kabinet seperti di dalam agenda tersebut. Sebagai Menteri paling kanan di dalam
Kabinet, saya adalah pengerusi dalam mesyuarat tersebut, dan ia adalah tanggungjawab
saya untuk meneliti agenda mesyuarat.
Dalam perkara mengenai D527A & B, ianya dibentangkan dan
diluluskan tanpa sebarang soalan atau komen daripada mana-mana Menteri Kabinet kerana
kandungannya adalah sedia tertera.
Q109. Apakah alasan
Kabinet mengundi sebulat suara untuk meluluskan pemberian Jaminan Kerajaan yang
Kedua kepada SRC?
J: Alasan utama bagi persetujuan kami adalah berdasarkan
kepada objektif SRC yang sejajar dengan perancangan negara di bawah RMK-10 dan
Dasar Tenaga Nasional yang telah saya nyatakan di awal tadi. Perkara ini tidak
berubah sejak Kabinet mempertimbangkan permohonan Jaminan Kerajaan yang Pertama
dan asas-asas tersebut sama terpakai di sini.
Tan Sri Irwan juga telah mengambil maklum di dalam MJM
bahawa SRC akan diletakkan di bawah MKD alam waktu yang sewajarnya sebagai
kaedah tambahan untuk memastikan kepentingan Kerajaan terpelihara. Penggunaan pinjaman
KWAP yang pertama untuk beberapa pelaburan SRC adalah dinyatakan di sini
sebagai justifikasi untuk modal lanjutan.
Q110. Merujuk kepada
halaman 5 D527B, boleh Dato’ Sri jelaskan status pengetahuan Dato’ Sri
berkenaan pelaburan-pelaburan yang dikatakan telah berlaku di sini?
J: Saya percaya penggunaan RM2 bilion yang pertama daripada
KWAP oleh SRC yang dinyatakan di sini telah dimaklumkan kepada Perbendaharaan
atau TSNMY. Pada peringkat ini, saya ada dimaklumkan berkenaan urusniaga
SRCAabar JV dan penyempurnaan terma-terma perjanjian secara umum. Hal ini adalah
berdasarkan kepada taklimat-taklimat yang diberikan kepada saya.
Berkenaan pelaburan-pelaburan lain yang dinyatakan di sini,
saya dimaklumkan berkenaannya melalui D527B. Saya beranggapan perkara tersebut
telah dipertimbangkan dan diputuskan oleh Lembaga pengarah SRC sejajar dengan
tanggungjawab Lembaga pengarah. Dalam apa jua keadaan, perkara-perkara ini
dimasukkan juga bermaksud untuk memberikan taklimat kepada Kabinet berkenaan
pelaburan-pelaburan SRC dan penggunaan pinjaman KWAP yang terdahulu.
Q111. Adakah ia
sesuatu yang luar biasa untuk Jaminan Kerajaan yang masih dalam proses
permohonan dan pertimbangan walaupun tanpa SRC membuat sebarang permohonan
untuk pembiayaan selanjutnya?
J: Tidak, kerana ia bukanlah satu-satunya kebimbangan
Kabinet berkenaan polisipolisi sama ada suatu jaminan kerajaan sepatutnya
diberikan. Hakikatnya SRC telah memohon/ Jaminan Kerajaan tanpa apa-apa
permohonan pembiayaan dibuat dalam Kertas Kabinet. Kertas Kabinet selanjutnya
menyatakan bahawa SRC bercadang untuk memohon pembiayaan selanjutnya dan
cadangan yang dimaksudkan telah digariskan dalam perenggan 7 dalam D527B.
Jaminan Kerajaan telah dipohon oleh SRC untuk membolehkan SRC membuat permohonan
untuk pembiayaan. Seperti yang telah saya nyatakan sebelum ini, objektif SRC
adalah sejajar dengan dasar semasa Tenaga kerajaan dan juga RMK-10. Ia
kemudiannya tertakluk kepada budi bicara Lembaga Pengarah SRC untuk
menggunapakai jaminan yang telah diberikan oleh Kerajaan.
Q112. Sebelum ini,
adakah terdapat keadaan di mana Jaminan Kerajaan diberikan kepada syarikat
milik MKD sebelum syarikat tersebut membuat permohonan pinjaman?
J: Ya. Peruntukan jaminan kerajaan dalam hal itu adalah
untuk membolehkan syarikat yang dimiliki oleh MKD untuk memperoleh pembiayaan
dengan cepat kerana mana-mana pemberi pinjaman berpotensi akan diberi keyakinan
dengan adanya jaminan kerajaan. Pada masa yang sama, kekuatan jaminan itu juga akan
membolehkan syarikat berada dalam kedudukan yang lebih kukuh untuk mendapatkan
terma pembiayaan yang lebih baik.
Q113. Dato’ Sri telah
menghadiri Mesyuarat Kabinet pada 8.2.2012 dan telah membentangkan MJM D527A
& B. Apakah asas Dato’ Sri untuk melakukan perkara tersebut?
J: Sebagai seorang Perdana Menteri, pada dasarnya, saya
dengan sepenuh hati bersetuju dengan inisiatif yang dicadangkan untuk
dilaksanakan oleh SRC berdasarkan cadangan awal EPU dan hakikatnya ia merupakan
perkara yang berkaitan dengan kepentingan Malaysia. Dalam erti kata lain, ia
adalah demi kepentingan Kerajaan dan negara. Sebagai Menteri Kewangan saya juga
mengambil maklim bahawa perkara tersebut adalah demi kepentingan Kerajaan Malaysia
dan kepentingan MKD yang akan dilindungi menurut garis panduan yang telah
ditetapkan.
Q114. Minit Mesyuarat
Jemaah Menteri pada 8.2.2012 (P539) mengandungi keputusan Kabinet mengenai
P527A & B. Apakah yang Dato’ Sri boleh lihat daripada Minit tersebut?
J: Jemaah Menteri yang merupakan tulang belakang kerajaan,
telah sebulat suara meluluskan P527A & B berdasarkan justifikasi yang telah
digariskan di dalamnya. Jemaah Menteri juga telah mengambil maklum bahawa SRC diletakkan
di bawah pemilikan langsung MKD.
Q115. Adakah Dato’
Sri mempunyai apa-apa kepentingan dalam SRC pada ketika itu?
J: Sekali lagi, saya sesungguhnya menyatakan bahawa saya
sama sekali tidak mempunyai sebarang penglibatan secara peribadi ataupun dari
segi kewangan dalam SRC. Kepentingan saya hanyalah untuk memastikan kejayaan
SRC dalam melaksanakan objektifnya untuk manfaat negara.
Q116. Sebagai Menteri
Kewangan, adakah Dato’ Sri mempunyai apa-apa kepentingan di dalam semua
syarikat MKD?
J: Satu-satunya kepentingan saya adalah untuk memastikan
keputusan yang berkaitan dengan syarikat-syarikat MKD dibuat demi kepentingan
Kerajaan Malaysia. Saya juga ingin menambah bahawa Menteri Kewangan tidak
pernah menarik diri daripada perbincangan yang melibatkan syarikat MKD kerana
jika tidak, tiada siapa yang akan mempertahankan cadangan yang dibentangkan
itu. Ia adalah suatu yang tidak masuk akal untuk mencadangkan bahawa Menteri Kewangan
seharusnya menarik diri atas dasar kepentingan profesionalnya.
Q117. Berhubung
dengan Mesyuarat Jemaah Menteri pada 17.8.2011 dan 8.2.2012, bolehkah dikatakan
Kabinet hanya meluluskannya kerana SRC merupakan suatu inisiatif yang telah
menerima perhatian khusus Dato’ Sri dan semua orang di dalam Kabinet merasakan
seperti terikat untuk meluluskannya?
J: Ini bukanlah cara suatu Kerajaan beroperasi. Untuk
mencadangkan bahawa Kabinet merupakan sebuah badan yang hanya mengecop (a
rubber-stamping body) yang sudah tentu akan menjadi penghinaan kepada anggota
pentadbiran kerajaan. Mesyuarat Jemaah Menteri ditandakan sebagai 'Rahsia' bagi
tujuan untuk membolehkan setiap anggota Kabinet untuk bercakap dengan bebas
demi kepentingan Kementerian dan Kerajaan secara umum. Saya tidak percaya bahawa
mana-mana anggota Jemaah Menteri akan meninggalkan tanggungjawab pejabat
awamnya dengan cara tidak menyatakan apa-apa pendapat yang bertentangan. Ia
adalah perkara biasa bagi Menteri-menteri dalam kabinet untuk menyatakan
ketidaksetujuan mereka dengan cadangancadangan yang dibentangkan oleh Perdana Menteri
atau mana-mana Menteri atau mana-mana menteri memandangkan ini adalah tujuan
perbincangan dalam kabinet.
 |
| Tan Sri Ismee Ismail |
XI. P501, D534 &
D535 – MINIT MKD BERKENAAN SRC YANG BERTARIKH 17.2.2012
Q118. Selain daripada
P530 (2) - (9) dan P497 (2) - (3), Tan Sri Ismee juga memberi keterangan bahawa
sebelum menandatangani Resolusi Pengarah (DCR) bertarikh 17.2.2012 (P385),
beliau telah ditunjukkan Minit dari MKD yang bertarikh sama (P501) yang mengarahkan
bagaimana dana SRC sepatutnya digunakan. Apakah yang ingin Dato’ Sri katakan
berhubung perkara ini?
J: Saya difahamkan bahawa dokumen asal P501 tidak
dikemukakan. Oleh itu, saya tidak boleh mengesahkan keaslian dokumen kerana
terdapat kewujudan dokumen-dokumen lain yang mana tanda tangan saya kelihatan
seolah-olah telah dimanipulasi dan dipalsukan.
Setelah meneliti P501, ini bukanlah dokumen yang saya tidak
ingat pernah melihat atau menandatanganinya pada masa yang material.
Kandungannya kelihatan seolah-olah sama seperti P385. Sekiranya dokumen ini
adalah dokumen yang asli, dokumen tersebut perlu melalui BMKD dan salinan asal sudah
pasti wujud. Dalam hal sedemikian, ia adalah sesuatu yang memerlukan DCR
terlebih dahulu. Oleh itu, ia adalah suatu yang mustahil bagi P501 yang telah
ditandatangani tanpa P385 yang ditunjukkan kepada BMKD terlebih dahulu. Saya
juga sekali lagi ingin mnyatakan bahawa ia amat menghairankan saya tentang
bagaimana Pengarah-pengarah boleh mempercayai bahawa saya, bagi pihak MKD,
telah memberi arahan di atas perkara-perkara yang berada dalam bidang tugas
Pengarah-pengarah syarikat. Mengapa mereka boleh sewenang-wenangnya menerima
bulat-bulat apa yang telah ditunjukkan (represented) dan dikatakan oleh Nik
Faisal.
Q119. Bolehkah saya
merujuk Dato’ Sri ke D534 dan D535. Pernahkah Dato’ Sri melihat dokumen-dokumen
ini dan adakah Dato’ Sri menandatanganinya bagi pihak MKD?
J: Saya difahamkan bahawa tiada dokumen asal telah
dikemukakan di Mahkamah. Oleh yang demikian, saya tidak boleh mengesahkan
keaslian dokumen yang diberikan memandangkan wujudnya dokumen lain di mana tanda
tangan saya seolah-olah telah dimanipulasi dan dipalsukan.
Sekiranya dokumen-dokumen ini adalah tulen, dokumen tersebut
harus melalui BMKD dan dokumen asalnya boleh didapati dan akan disokong oleh resolusi
Pengarah terlebih dahulu.
D535 kelihatan seperti kelulusan bagi SRC untuk mendapatkan
pinjaman lanjut sebanyak RM2bilion daripada KWAP. D534 kelihatan seperti penggunaan
secara langsung dana tersebut. Kandungan kedua-duanya kelihatan seperti yang
terdapat dalam P501 dan kesemua dokumen ini mempunyai tarikh yang sama. Oleh
itu, ia kelihatan seperti sesuatu yang menjadi tanda tanya tentang mengapa
terdapat tiga (3) dokumen berbeza atas perkara yang sama. Oleh itu, saya tidak
percaya bahawa saya telah melihat atau menandatangani dokumen tersebut bagi
pihak MKD.
 |
| Dato Azian, ex-CEO SRC International |
XII. PINJAMAN LANJUT
RM2Bn SRC DARIPADA KWAP
Q120. SRC telah
memohon pinjaman sebanyak RM2 bilion lagi daripada KWAP pada 13.3.2012 melalui
surat kepada Dato’ Azian (P383). Surat ini dihantar ke KWAP melalui e-mel oleh
Terrence Geh kepada KWAP melalui P386 pada 14.3.2012. Adakah Dato’ Sri sedar
berkenaan dokumen-dokumen ini?
J: Tidak. Saya bagaimanapun telah dimaklumkan bahawa SRC
memohon pinjaman lanjutan sebanyak RM2 bilion daripada KWAP berdasarkan Jaminan
Kerajaan yang ke-2.
Q121. Bagaimana Dato’
Sri menyedari permohonan SRC untuk pinjaman RM2 bilion yang ke-2 daripada KWAP?
J: Saya tidak ingat secara khusus.
Q122. Surat daripada
SRC (P383) menyatakan di perenggan 2 bahawa “Minister of Finance has hereby
approved and advised the Company shall procure from KWAP a further RM2 billion
term financing facility based on the same terms and conditions as Facility
Agreement 1 and secured by 2nd Government Guarantee. The Board of Directors of
the Company has also approved and endorsed this.” Apa komen Dato’ Sri?
J: Saya tidak fikir saya telah memberikan kelulusan
sedemikian. Walau bagaimanapun, saya masih ingat bahawa saya telah memaklumkan
Tan Sri Wan bahawa kepentingan SRC akan disampaikan dengan baik sekiranya KWAP
bersetuju untuk memberi pinjaman lanjut sebanyak RM2 bilion berdasarkan terma
yang sama dengan pinjaman pertama. Ini, saya percaya, berlaku dalam satu
mesyuarat yang saya hadiri bersama Tan Sri Wan, Dato’ Azian dan Tan Sri Irwan
Serigar pada pertengahan Mac 2012 selepas KWAP telah bersetuju untuk memberikan
pembiayaan kewangan tersebut.
Q123. Perenggan 2
merujuk kepada P385 dan D534 yang telah dilampirkan bersamanya. Apakah
pandangan Dato’ Sri mengenai perkara ini?
J: Seperti yang saya nyatakan di atas, saya tidak ingat
pernah melihat P385 atau D534 pada masa itu.
Q124. Perenggan 5
dalam P383 menyatakan pelaburan awal SRC telah dibuat dengan kemudahan RM2bn
yang asal. Surat itu terus menunjukkan bahawa semua pelaburan sedemikian “are
approved and endorsed by the respective board of directors of the Company and
subsequently also endorsed by YAB Prime Minister”. Adakah Dato’ Sri menyedari
tentang pelaburan SRC seperti yang dinyatakan di dalam perenggan ini dan Dato’
Sri telah memberikan persetujuan untuk pelaburan tersebut?
J: Seperti yang dinyatakan di atas, saya telah dimaklumkan
mengenai pelaburan SRC di Malaysia SRC-Aabar JV dan inisiatif lain oleh SRC
secara umumnya. Pelaburan lain juga sama seperti yang digariskan dalam Kertas
Kabinet (D527B). Pada masa P383 dikeluarkan, Jemaah Menteri sendiri telah mengambil
perhatian tentang perkara itu.
Saya juga mendapati bahawa frasa itu tidak bertepatan dengan
keterangan Tan Sri Ismee bahawa Lembaga Pengarah hanya meluluskan pelaburan
selepas melihat beberapa dokumen yang mengarahkan perkara yang sama. Sekali
lagi, saya mengatakan bahawa adalah suatu yang luar biasa bahawa Tan Sri Ismee berpandangan
sedemikian.
Q125. Pada 20.3.2012,
Panel Pelaburan KWAP telah meluluskan pinjaman sebanyak RM2 bilion kepada SRC
dengan syarat pengeluaran berjadual (P476). Adakah Dato’ Sri sedar berkenaan
kelulusan ini?
J: Saya telah diberitahu kemudian berkenaan perkara
tersebut. Saya juga telah dimaklumkan bahawa SRC telah membuat rayuan kepada
KWAP untuk membenarkan supaya jumlah pinjaman tersebut dikeluarkan secara
sekali gus kerana terdapat pelaburan-pelaburan yang berpotensi yang memerlukan
modal segera. Hal ini kemudiannya telah membawa kepada satu mesyuarat antara Dato’
Azian dan Tan Sri Wan bersama-sama Tan Sri Irwan Serigar pada 22.3.2012 di PMO.
Q126. Apakah tujuan
mesyuarat tersebut?
J: Mesyuarat itu adalah untuk berbincang secara mendalam
tentang rayuan SRC untuk satu pengeluaran secara sekali gus. Saya percaya
bahawa pandangan saya diminta bagi perkara tersebut. Tan Sri Irwan merupakan
TKSP (Dasar) pada ketika itu dan telah diarahkan juga untuk mempertimbangkan
perkara tersebut.
Setelah perbincangan dilakukan, ianya telah direkodkan
bahawa SRC perlu memberikan justifikasi untuk pengeluaran secara sekaligus
kepada KWAP dengan memberikan maklumat berkenaan pelaburan-pelaburan yang berpotensi
tersebut yang telah dikenalpasti dan memerlukan dana dengan segera.
Memandangkan saiz pinjaman telah meningkat, ianya juga telah dicadangkan bahawa
Dato’ Md Nor Nawi, iaitu TKSP (Sistem dan Kawalan) pada ketika itu untuk
dilantik sebagai penasihat kepada SRC.
Q127. Adakah Dato’
Sri menghubungi Nik Faisal dan memaklumkan kepadanya berkenaan hasil mesyuarat
tersebut?
J : Tidak, saya tidak menghubunginya tetapi Dato’ Azlin
mungkin telah memberitahu kepada Nik Faisal berkenaan perkara tersebut kerana
ia telah dibangkitkan oleh SRC secara mendadak.
Q128. Adakah
perlantikan Dato’ Mat Noor Nawi sebagai penasihat kepada SRC telah diberi
kesan?
J: Saya masih ingat saya mengeluarkan satu surat untuk
memberi kesan perlantikan tersebut tetapi tidak ingat bila.
Q129. Boleh saya
rujuk Dato’ Sri kepada P388 iaitu emel Nik Faisal kepada KWAP yang mana
beberapa pelaburan telah digariskan untuk menjustifikasikan keperluan
pengeluaran secara sekaligus. Adakah Dato’ Sri sedar apakah pelaburan-pelaburan
tersebut?
J: Saya telah dimaklumkan kemudiannya bahawa Panel Pelaburan
KWAP telah bersetuju untuk memberikan pengeluaran pinjaman kedua secara sekali
gus. Sebagaimana yang saya faham, SRC telah memberikan justifikasi yang diperlukan
untuk mendapatkan dana yang diperlukan dengan segera. Saya tidak dimaklumkan
berkenaan pelaburan-pelaburan tersebut secara spesifik.
Q130. Rujuk kepada
P397. Tan Sri Wan memberikan keterangan bahawa selepas KWAP meluluskan
pengeluaran secara sekali gus, Dato’ Sri telah menghubungi beliau dan meminta
satu surat dikeluarkan bagi KWAP untuk memohon pengeluaran awal pinjaman
sementara Jaminan Kerajaan yang formal disempurnakan oleh Perbendaharaan. Tan
Sri Wan telah mengarahkan perkara tersebut dan P397 kemudiannya dikeluarkan.
Apakah asas untuk permohonan yang Dato’ Sri lakukan kepada Tan Sri Wan?
J: Hal ini hanyalah adalah kesinambungan daripada
perkara-perkara yang telah dibincangkan terlebih dahulu. Setelah dimaklumkan
bahawa Panel Pelaburan KWAP telah bersetuju untuk mengeluarkan pinjaman secara
sekali gus berdasarkan kepada justifikasi yang diberikan oleh SRC berkenaan
keperluan dana yang segera, saya hanya mengarahkan Tan Sri Wan untuk mempertimbangkan
pengeluaran dana tersebut untuk membolehkan SRC mendapatkan kelebihan dalam
peluang-peluang tersebut.
Memandangkan KWAP telah mengakui perkara tersebut, saya
tidak melihatnya sebagai satu isu. Apa-apa pun jaminan kerajaan telah pun
diluluskan oleh Jemaah Menteri dan dokumen rasmi juga akan diberikan dalam
waktu yang sewajarnya selepas ianya diteliti oleh peguamcara Perbendaharaan.
Walaubagaimanapun, saya harus tekankan bahawa permintaan tersebut adalah kepada
KWAP yang mana hanya KWAP yang boleh membuat keputusan. Surat daripada
Kementerian Kewangan telah dikeluarkan, yang mana saya mengambil maklum, untuk mendapatkan
kelulusan KWAP berkenaan permohonan ini. Saya percaya bahawa KWAP akhirnya
bersetuju dengan pengecualian tersebut.
 |
| Tan Sri Wan Abdul Aziz bin Wan Abdullah |
XIII. PINDAAN
TERHADAP KELULUSAN TERDAHULU JEMAAH MENTERI BERKENAAN TERMA-TERMA JAMINAN
KERAJAAN
Q131. Adakah Dato’
Sri masih ingat berkenaan keadaan di sebalik bagaimana Memo Perbendaharaan
bertarikh 24.2.2012 (P548) dikeluarkan?
J: Tidak berapa jelas. Secara asasnya, ianya berlaku kerana
Peguamcara Perbendaharaan telah mengutarakan perbezaan antara tujuan pinjaman
yang dinyatakan sepertimana yang dipersetujui oleh Jemaah Menteri pada 8.2.2012
(P539) dan tujuan pinjaman sepertimana yang dinyatakan pada Perjanjian Fasiliti
(P395) untuk pinjaman kedua sebanyak RM2 bilion antara KWAP dan SRC.
Kabinet telah bersetuju bahawa pinjaman yang dijamin adalah
untuk tujuan pelaburan sumber alam manakala Perjanjian Fasiliti (P395)
merangkumi skop yang lebih luas iaitu mencakupi aktiviti pelaburan yang umum
dan/atau syarat-syarat modal kerja yang umum.
Q132. Tan Sri Wan
telah mencadangkan di dalam Memo Perbendaharaan (P548) bahawa Perjanjian
Fasiliti tersebut dipinda supaya tujuan pinjaman adalah selari dengan
persetujuan yang telah dicapai oleh Jemaah Menteri pada 8.2.2012. Bagaimana
Dato’ Sri meluluskannya?
J: Secara prinsip, tujuan pinjaman mestilah selari dengan
jaminan kerana jaminan telah diputuskan secara kolektif oleh Jemaah Menteri
untuk merangkumi pelaburan dalam skop yang lebih kecil. Walaubagaimanapun, skop
yang lebih luas di dalam Perjanjian Fasiliti membenarkan pelaburan-pelaburan
yang lebih liberal dibuat di luar skop yang diputuskan oleh Jemaah Menteri.
Oleh sebab itulah, pindaan harus dibuat. Dato’ Seri Husni (SP56) dan saya, atas
dasar tersebut, telah meminitkan kelulusan kami untuk cadangan pindaan oleh
Perbendaharaan.
Q133.
Walaubagaimapun, akhirnya, Kertas Kabinet P542A dan P542B sebaliknya mencadangkan
tujuan pinjaman untuk dipinda untuk merangkumi pelaburanpelaburan sumber asli
dan modal kerja. Mengapakah hal ini terjadi?
J: Saya tidak pasti apa yang berlaku antara tarikh Memo
Perbendaharaan pada 24.2.2012 (P548) dan Kertas Jemaah Menteri (P542A & B)
on 11.5.2012, tetapi saya percaya bahawa terdapat perbincangan seperti mana di
dalam Kertas Jemaah Menteri yang asal yang disediakan untuk Jaminan Kerajaan yang
Kedua (D527A & B), ianya juga dinyatakan dalam perenggan 6 dan 8 bahawa:
“Pinjaman sebanyak RM2 billion terdahulu adalah tidak
mencukupi bagi menampung keperluan modal kerja SRC” and “Bantuan Kerajaan
diperlukan untuk menampung kos perlaksanaan projek strategic negara dan kos pengoperasian”.
Dalam kedua-dua keadaan, Jemaah Menteri dijemput untuk mempertimbangkan
kos operasi SRC dan secara jelasnya, jumlah yang diperlukan di dalam jaminan
telah diambil kira untuk kegunaan dana ini. Maka, ia akhirnya dipersetujui
bahawa cadangan di dalam Kertas Jemaah Menteri perlu mencerminkan situasi ini.
Q134. Adakah Jemaah
Menteri meluluskan P542A & B?
J: Ya, Jemaah Menteri meluluskannya semasa mesyuarat Menteri
pada 16.5.2012 (P541).
Q135. Dato’ Sri sila
rujuk P396. Adakah Dato’ Sri menandatangani Jaminan Kerajaan ini?
J: Ya. Meskipun dokumen tersebut bertarikh 27.3.2012, saya
percaya ianya hanya disempurnakan selepas keputusan Jemaah Menteri pada
16.5.2012.
Q136. Adakah
pengeluaran pinjaman kepada SRC sebelum dokumen tersebut disempurnakan
mempunyai kesan yang bertentangan kepada KWAP?
J: Tidak pada pengetahuan saya. Malah, masa yang diberikan
kepada Peguamcara Perbendaharaan untuk meneliti dokumen-dokumen telah menyebabkan
isu ini dibangkitkan di Mesyuarat Jemaah Menteri pada 16.5.2012.
XIV. PINDAAN KEPADA
M&A SRC
Q137. Boleh saya
rujuk Dato’ Sri kepada P510 dan P511. Pernahkah Dato’ Sri melihat
dokumen-dokumen ini?
J: P511 ialah satu DCR untuk mengadakan Extra-Ordinary
General Meeting (EGM) untuk meluluskan resolusi-resolusi bagi pindaan-pindaan
terhadap M&A SRC. P510 kelihatan seperti Minit yang berpadanan dengan MKD
yang meluluskan pindaan-pindaan tersebut. Memandangkan keanehan dokumendokumen
korporat SRC dan kewujudan Minit MKD sebagaimana di atas yang mana tidak
mungkin ditandatangani oleh saya melainkan perkara tersebut dirujuk melalui
BMKD, saya tidak dapat pastikan sama ada P510 adalah dokumen yang tulen
melainkan ianya terdapat dalam rekod-rekod BMKD. Walaubagaimanapun, saya masih
ingat meluluskan pindaan-pindaan kepada M&A SRC dalam kapasiti saya sebagai
PM.
Q138. Sila rujuk
kepada P512. Adakah ini surat yang dikeluarkan oleh Dato’ Sri dalam meluluskan
pindaan-pindaan ini sebagai PM?
J: Ya.
Q139. Boleh Dato’ Sri
terangkan asas untuk kelulusan tersebut untuk memasukkan pindaan-pindaan yang
dirujuk di dalam P512?
J: Ya. Saya dimaklumkan bahawa pindaan-pindaan ini telah
dicadangkan oleh pihak pengurusan SRC dan diluluskan oleh Lembaga Pengarah.
Kelulusan oleh saya dipohon selepas itu memandangkan terdapat keperluan bagi PM
untuk meluluskan kesemua pindaan-pindaan terhadap M&A SRC.
Q140. Adakah Dato’
Sri diberitahu tentang alasan di sebalik pindaan-pindaan yang dicadangkan?
J: Alasan ringkas di sebalik pindaan-pindaan yang
dicadangkan oleh pihak pengurusan diberitahu kepada saya sebelum saya
menandatangani P512. Ini telah dimaklumkan kepada saya oleh Dato’ Azlin Alias
yang diminta oleh Nik Faisal bagi memperoleh kelulusan saya pada ketika itu
sebagai PM. Pindaan-pindaan terhadap Perkara 3 M&A SRC dikatakan perlu bagi
membolehkan SRC untuk menjalankan sebahagian pelaburan-pelaburan yang telah
dicadangkan di luar negara.
Pindaan terhadap Perkara 116 dikatakan bagi perlindungan
terhadap maklumat sulit. Kemasukan Perkara 117 adalah untuk memberikan fungsi
Penasihat Emeritus di mana ia dikatakan untuk Lembaga SRC boleh mendapatkan
nasihat PM berkenaan perkara-perkara yang penting dan berkenaan dengan
kepentingan strategik Malaysia. Perkara 118 adakah untuk membenarkan
perlantikan penasihat-penasihat yang lain yang mana akan memberi nilai tambahan
kepada SRC. Pindaan terhadap perkara 91 adalah untuk membolehkan DCR untuk
diberi kesan oleh hanya majoriti pengarah-pengarah.
Q141. Adakah Dato’
Sri mencadangkan atau mendesak berkenaan dengan kemasukan Perkara 117 sebagai
cara untuk mengawal Lembaga Pengarah SRC?
J: Tidak. Pemahaman saya adalah bahawa nasihat oleh
Penasihat Emeritus adalah terhad kepada perkara-perkara yang digariskan dalam
Perkara 117 dan bukan mengenai operasi-operasi dan hal-hal lain SRC di dalam
apa-apa keadaan sekalipun, sebarang nasihat yang diberikan hanyalah untuk dipertimbangkan
oleh Lembaga Pengarah. Lembaga Pengarah adalah tidak terikat untuk mengikut
sebarang nasihat dan perlu bertindak demi kepentingan terbaik syarikat seperti
yang dinyatakan dalam surat saya (P512). Ini juga selaras dengan prinsip asas
undang-undang dalam undang-undang Syarikat. Saya tidak dapat melihat bagaimana
Perkara 117 ini dikatakan telah membolehkan saya mengawal SRC apabila tidak ada
nasihat yang diminta oleh Lembaga Pengarah mahupun sebarang nasihat yang
diberikan oleh saya dalam kapasiti saya ssebagai Penasihat Emeritus.
 |
| Dato Subuh |
Q142. Adakah
perkara-perkara berkaitan dengan pelaburan-pelaburan dan operasi SRC dilaporkan
kepada Dato’ Sri?
J: Seingat saya terdapat beberapa keadaan di mana saya
berjumpa dengan Nik Faisal di mana beliau ada memberikan taklimat ringkas
secara amnya berkenaan dengan operasi dan perkara-perkara berkenaan dengan SRC.
Ini hanyalah perkara asas berkaitan dengan apa yang dimaklumkan kepada saya yang
diputuskan oleh Lembaga Pengarah SRC berkenaan dengan pelan perniagaan dan
pelaburan SRC.
Saya percaya sebahagian maklumat telah diberikan oleh SRC
kepada Kementerian Kewangan berkenaan dengan bagaimana pinjaman pertama berjumlah
RM2 Billion daripada KWAP telah digunakan dan hal yang sama telah dimasukkan di
dalam Kertas Jemaah Menteri bagi kelulusan Jemaah Menteri untuk memberikan
Jaminan Kerajaan Kedua.
Pada waktu kemudian, selepas Dato’ Azahar Bin Osman
Khairuddin telah mengambil alih sebagai CEO dan Presiden SRC, saya juga ada
berjumpa dengan beliau beberapa kali berkaitan dengan SRC termasuklah pada peringkat
usaha-usaha yang sedang dijalankan untuk membawa pulang dana SRC yang telah
dilaburkan di luar negara.
Selain daripada ini, saya beranggapan bahawa pelaporan
berkala telah dilakukan oleh BMKD sebagaimana kebiasaan garis panduan sedia ada
tetapi saya tidak diberitahu apa-apa secara khusus oleh kakitangan BMKD mahupun
Kementerian Kewangan. Oleh itu, saya menganggap semuanya berjalan secara biasa
sebagaimana syarikat-syarikat MKD yang lain.
Q143. Tan Sri Ismee
dan Dato’ Suboh memberi keterangan bahawa Nik Faisal menjadi penghubung di
antara SRC dan Dato’ Sri. Mereka juga memberi keterangan bahawa setiap
keputusan oleh Ahli Lembaga Pengarah perlu diluluskan oleh Dato’ Sri dan
arahan-arahan Dato’ Sri akan disampaikan melalui Nik Faisal. Adakah ini benar?
J: Tidak sama sekali. Ini bukanlah cara bagaimana syarikat
MKD diuruskan. SRC bukan satu pengecualian. Dalam perjumpaan yang terhad di
antara saya dan Nik Faisal beliau telah memaklumkan bahawa Lembaga Pengarah
telah memutuskan berkaitan dengan pelaburan-pelaburan selepas perbincangan yang
mendalam dan ‘due diligence’ dijalankan melalui perunding-perunding dan
penasihat-penasihat luar. Saya pasti tidak pernah mengarahkan Lembaga Pengarah
dalam apa-apa cara berkenaan dengan hal yang sama. Saya tidak berada di dalam
mana-mana kedudukan untuk micro-manage mana-mana syarikat MKD termasuklah SRC.
Selanjutnya, SRC hanyalah satu daripada syarikat-syarikat MKD yang terlibat
dalam projek berkaitan kepentingan nasional pada masa itu. Tiada sebab bagi
saya untuk mengarahkan Lembaga Pengarah SRC melalui Nik Faisal.
Sekarang jelas kelihatan Nik Faisal telah mempermainkan
kedua belah pihak. Kepada saya, beliau mengatakan perkara-perkara tersebut
telahpun diputuskan oleh Lembaga Pengarah dan kepada Lembaga Pengarah beliau menyatakan
saya telah mengarahkan perkara-perkara tersebut. Tetapi apa yang menghairankan
saya adalah mengapa pengarah-pengarah SRC yang lain termasuk Tan Sri Ismee,
tidak peduli untuk mengesahkan perkara tersebut dengan saya secara langsung dan
hanya menerima sahaja kata-kata Nik Faisal secara bulat-bulat. Ini adalah
secara khususnya berkaitan dengan dana syarikat. Tan Sri Ismee sebagaimana yang
saya sebutkan adalah seorang ahli korporat yang mempunyai pengalaman yang luas
dalam menguruskan syarikat GLC. Beliau mempunyai nombor peribadi saya untuk
dihubungi dan kami telah berjumpa beberapa kali. Tidak pernah sesekali pun saya
ditanya tentang perkara yang beliau katakan Nik Faisal memberitahu Lembaga Pengarah.
Q144. Terdapat
keterangan yang mencadangkan bahawa kemasukan Perkara 117 merubah bentuk
syarikat’. Apa komen Dato’ Srii?
J: Setakat mana yang saya tahu, Lembaga Pengarah tidak
pernah meminta nasihat saya sebagai Penasihat Emeritus secara khususnya. Saya
tidak pernah menerima sebarang surat menyurat daripada Lembaga Pengurusan
berkenaan dengan perihal ini. Saya juga tidak memberikan apa-apa nasihat
sebagai Penasihat Emeritus. Sekiranya hal yang sama dilakukan ianya akan
dilakukan secara bertulis dan tidak melalui mana-mana individu. Hal ini akan menyebabkan
satu tadbir urus korporat yang tidak baik.
Walaubagaimanapun saya ingat bahawa apabila Dato’ Azhar
mengambil alih tampuk pengurusan SRC, saya ada dirujuk surat yang meminta
pandangan saya berkenaan dengan National Strategic Coal Initiative dan Trans
Sabah Gas Pipeline Project. Saya ada minitkan kelulusan saya dan persetujuan projek-projek
ini di dalam surat daripada SRC. Saya faham bahawa nasihat saya diminta kerana
ini adalah perkara strategik yang penting untuk Malaysia.
Selain daripada dua (2) kejadian ini saya tidak pernah
diminta untuk memberi apa-apa nasihat khusus kepada Lembaga Pengarah SRC.
Sekali lagi, ia menghairankan saya bagaimana Lembaga Pengarah yang terdiri
daripada individu-individu yang berkelayakan tinggi dan berpengalaman hanya menerima
bulat kata-kata kosong dari Nik Faisal. Saya benar-benar meragui sama ada ini
benar-benar terjadi. Saya pasti Minit Mesyuarat Lembaga SRC dan dokumen sezaman
akan menunjukkan perkara yang sebenar tetapi saya tidak melihat hal yang sama.
 |
| Dato Md Nor Nawi |
J: Sebagaimana disebut sebelumnya, ianya telahpun diputuskan
pada Mac 2012 bahawa Dato’ Md Nor Nawi yang pada masa itu merupakan TKSP
(Sistem & Kawalan) dilantik sebagai penasihat dan saya telah menandatangani
surat memperakukan perlantikan beliau. Saya percaya bahawa ini telah dilaporkan
kepada KWAP sebelum kelulusan KWAP bagi mengeluarkan pinjaman lanjut RM 2
Billion sekaligus pada 2012.
Q146. Tan Sri Ismee
dan Dato’ Suboh memberikan keterangan bahawa Dato’ Sri selaku PM mempunyai
kuasa untuk ‘melantik dan memecat’ mana-mana pengarah. Ini yang dikatakan
menjadi alasan bagaimana Dato’ Sri mampu untuk mengawal Lembaga Pengarah.
Apakah kedudukan Dato’ Sri dalam hal ini?
J: Hal ini sangat tidak masuk akal. Kuasa untuk melantik
atau memecat manamana pengarah adalah kebiasaannya di tangan pemegang saham
syarikat.
Sebagaimana yang saya faham mengenai prinsip tadbir urus
korporat, ini tidak mengambil alih kewajipan perundangan dan berkanun
pengarah-pengarah untuk bertindak demi kepentingan terbaik syarikat.
Sebagaimana yang saya sebutkan, kuasa di dalam SRC dan juga 1MDB dikatakan
kepada saya ,berada di dalam tangan PM yang mana adalah sesuatu yang sangat
biasa apabila berurusan dengan GLC. Ini tidaklah bermaksud bahawa GLC secara
membuta tuli patuh kepada apa yang disampaikan secara lisan kepada mereka
sebagai satu arahan oleh PM atau Menteri Kewangan atau mana-mana pihak. Saya juga
mengulangi apa yang saya katakan sebelum ini bahawa pelantikan atau pemecatan
pengarah perlu didahului dengan resolusi para pengarah dan syarikat sebelum
kelulusan PM diminta.
Sekurang-kurangnya berkaitan dengan perkara operasi atau
pelaburanpelaburan yang melibatkan pengeluaran dana oleh SRC, Lembaga Pengarah semestinya
tahu bahawa mereka adalah fidusiari yang telah diberikan kepercayaan oleh saya
dan kerajaan untuk memutuskan mengenai perkaraperkara bagi kepetingan terbaik
syarikat. Sebaliknya mengapa Lembaga Pengarah yang terdiri daripada individu
yang berkemampuan dilantik pada awalnya. Sekiranya Lembaga Pengarah patuh
secara membuta tuli apa yang dikatakan oleh CEO tanpa mengesahkan perkara
tersebut dengan Kementerian Kewangan atau dengan saya secara peribadi, ini
adalah secara jelasnya satu pengabaian tanggungjawab.
Saya juga mendapati bahawa walaupun semua perhatian yang
tidak perlu telah dibuat terhadap kuasa ini tidak ada sebarang keadaan yang
khusus yang menunjukkan di mana saya sebagai PM telah memecat mana-mana
individu di dalam SRC.
Q147. Tan Sri Ismee
telah meletakkan jawatan sebagai Pengerusi SRC dan pengarah SRC berkuatkuasa
15.8.2014. Adakah Dato’ Sri dimaklumkan mengenai perkara ini?
J: Ya saya percaya Dato’ Azlin Alias ada memaklumkan kepada
saya bahawa Tan Sri Ismee telah meletak jawatan. Saya diberitahu bahawa Tan Sri
Ismee telah membangkitkan isu-isu berkaitan dengan kelakuan Nik Faisal mengenai
dengan penyata kewangan SRC dan oleh itu beliau tidak berpuas hati dengan pihak
pengurusan SRC.
 |
| Nik Faisal dan pasukan pengurusan SRC |
Q148. Kontrak Nik
Faisal sebagai CEO dan MD tidak diperbaharui pada Ogos 2014 dan Dato’ Azahar
Bin Osman Khairuddin telah dilantik. Mengapa hal ini berlaku?
J: Sebaik selepas Dato’ Azlin mengtaklimat kepada saya
berkenaan dengan perletakan jawana Tan Sri Ismee dan alasan-alasannya, Dato’
Azlin mencadangkan saya melantik CEO lain untuk mengetuai pengurusan SRC. Selepas
itu, Dato’ Azahar yang juga merupakan individu yang berkelayakan tinggi dan
berpengalaman telah terpilih sebagai calon. Saya seterusnya menandatangani
surat perlantikan Dato’ Azahar sebagai CEO Kumpulan dan Presiden SRC
menggantikan Nik Faisal.
Q149. Nik Faisal
bagaimanapun kekal sebagai Pengarah. Mengapa hal ini berlaku?
J: Saya diberitahu bahawa Nik Faisal masih lagi diperlukan
memandangkan Pengarah-pengarah telah menugaskan beliau mengambil langkah bagi membawa
pulang dana-dana SRC yang dilaburkan di luar negara. Memandangkan Nik Faisal
telah terlibat dengan pelaburan dana-dana, ianya penting untuk beliau kekal
sehingga dana-dana dibawa pulang. Hal ini telah diberitahu kepada saya oleh Dato’
Azahar. Oleh hal yang demikian, tiada cadangan untuk Nik Faisal dibuang.
XVI. DAKWAAN SRC
MENGENAI LANTIKAN CSR DAN TRANSAKSI-TRANSAKSI DANA KEPADA IPSB
Q150. Adakah Dato’
Sri diberitahu tentang lantikan IPSB oleh SRC sebagai rakan kongsi CSR dan peruntukan
sebanyak RM 250 juta untuk menjalankan program-program CSR?
J: Tidak sama sekali. Saya tahu IPSB ada melakukan
kerja-kerja CSR bagi 1MDB dan YR1M tetapi saya tidak pernah diberitahu bahawa
IPSB juga dilantik oleh SRC untuk menjalankan apa-apa kerja CSR. Saya kenal pengarah
IPSB iaitu Dr Shamsul tetapi ianya hanyalah selepas Julai 2015 apabila beliau
memberitahu kepada saya bahawa SRC melantik IPSB sebagai rakan kongsi CSR. Saya
mengambil maklum bahawa perkara tersebut tidak sama sekali mendapat kelulusan
Lembaga Pengarah pada waktu itu. Ini adalah sangat luar biasa.
Q151. Dato’ Suboh
memberi keterangan bahawa Nik Faisal telah menjelaskan kepada beliau bahawa
perlantikan IPSB sebagai rakan kongsi CSR dan peruntukan RM 250 juta yang
diberikan tanpa kelulusan Pengarah adalah sesuatu yang telah dipersetujui oleh
‘pihak atas’ yang mana Dato’ Suboh maksudkan adalah Dato’ Sri. Apa komen Dato’
Sri mengenai perkara ini?
J: Ini adalah satu perkara yang sukar dipercayai. Dato’
Suboh merupakan salah seorang pengarah SRC dan semestinya mengetahui
prosedur-prosedur tadbir urus korporat yang terpakai. Bagaimana pula mana
beliau boleh tidak mengendahkan hal tersebut berdasarkan apa yang disampaikan
oleh Nik Faisal. Saya tidak pernah dimaklumkan berkenaan dengan perlantikan
IPSB atau peruntukan dana sebanyak RM 250 juta yang diberikan. Hakikatnya saya ingat
bahawa pada tahun 2012, SRC hanya menyatakan niat untuk menjalankan kerja-kerja
CSR apabila keuntungan dijana. Saya tidak pernah diberitahu berkenaan sama ada
perkara yang sama ada dilakukan. Saya pasti tidak meluluskan hal ini melalui
Nik Faisal. Apa-apa kelulusan sama ada sebagai Menteri Kewangan atau PM
hendaklah dilakukan secara bertulis dan hendaklah tertakluk kepada Lembaga
Pengarah setelah diputuskan.
Q152. Bolehkah Dato’
Sri merujuk kepada P487. Ini adalah surat bertarikh 3.9.2014 ditandatangani
oleh Dato’ Suboh dan Nik Faisal yang melantik IPSB sebagai rakan kongsi CSR dan
bersetuju untuk memberikan IPSB dengan pemberian geran sebanyak RM 250 juta.
Adakah Dato’ Sri pernah melihat surat ini sebelumnya?
J: Tidak. Saya tidak melihatnya. Saya maklum bahawa pada
September 2014 Nik Faisal tidak lagi menjadi CEO SRC. Saya tidak faham
bagaimana dua (2) Pengarah SRC boleh menandatangani secara sendiri dokumen ini
tanpa kelulusan Lembaga Pengarah.
Q153. Adakah Dato’
Sri sedar akan kewujudan anak syarikat SRC bernama Gandingan Mentari Sdn Bhd?
J: Tidak sama sekali pada ketika itu. Saya hanya dapat tahu
mengenai Gandingan Mentari Sdn Bhd apabila isu berkenaan dengan RM 42 juta diterbitkan
dalam laporan berita.
Q154. Adakah Dato’
Sri mempunyai sebarang pengetahuan berkenaan dengan 12 transaksi yang mana dana
di dalam akaun bank SRC berjumlah RM 123 juta telah dipindahkan ke IPSB:-
J: Saya tidak mempunyai pengetahuan berkenaan
transaksi-transaksi tersebut pada masa material.
Q155. Adakah Dato’
Sri mengarahkan Nik Faisal atau orang lain untuk melaksanakan mana-mana transaksi
dana tersebut daripada SRC kepada IPSB?
J: Tidak sama sekali. Saya tiada penglibatan di dalam
kesemua transaksi tersebut dan tidak pernah menyebabkan apa-apa pun.
Perkara-perkara ini dalam apaapa keadaan tidak berada di dalam skop tugas
Perdana Menteri, Menteri Kewangan atau Penasihat Emeritus SRC.
Q156. Selain daripada
jumlah-jumlah yang disalurkan kepada IPSB daripada SRC tersebut, keterangan
yang dikemukakan menunjukkan bahawa RM 53 juta telah diberikan melalui cek
tunai kepada Mail Global Resources oleh Dr Shamsul atas arahan Dennis See dan
telah ditunaikan. Adakah Dato’ Sri sedar akan hal ini?
J: Saya tidak menyedari hal ini pada ketika itu. Saya tidak
tahu apakah peranan Mail Global Resources. Saya tidak faham mengapa Dennis See
boleh mengarahkan Dr Shamsul berkenaan ini. Saya hanya mendapat tahu akan hal yang
sama apabila ianya ditunjukkan kepada saya oleh peguam apabila perbicaraan ini
bermula.
 |
| Dato' Fauziah Yaacob |
XVII. PENYELIAN BMKD
KE ATAS SRC
Q157. Dato’ Fauziah
Yaakob memberikan keterangan bahawa SRC telah lewar dalam memberikan laporan
berkala kepada BMKD dan pihak pengurusan SRC tidak membalas e-mel daripada BMKD
yang meminta maklumat atau mesyuarat. Adakah ini disampaikan kepada Dato’ Sri
pada mana-mana peringkat?
J: Tidak. Isu ini tidak pernah disampaikan kepada saya.
Q158. Apakah komen
Dato’ Sri berkenaan hal ini?
J: Ianya sangat luar biasa apabila kakitangan BMKD tidak
membawa perkara tersebut kepada saya, KSP atau MOF2. Saya tidak berasa ini
adalah situasi tersebut. Saya ingat apabila Dato Husni memberi keterangan
bahawa beliau ada diberikan taklimat oleh BMKD berkaitan dengan
pelaburan-pelaburan SRC dan juga berkenaan dengan pihak berkuasa Swiss
membekukan dana SRC. Semestinya BMKD akan diberitahu berkenaan dengan perkara
ini oleh SRC.
Q159. Adakah Dato’
Sri pada bila-bila masa mengarahkan atau menyebabkan BMKD atau Kementerian
Kewangan untuk tidak menyelia atau bertanya berkenaan dengan hal-hal SRC?
J: Tidak sama sekali. Hakikatnya sekiranya keterangan ingin
dilihat secara menyeluruh saya ada mengarahkan kepada Kementerian Kewangan dan BMKD
untuk menjalankan tugasnya seperti biasa dan melaksanakan polisipolisi seperti
kebiasaan dan garis panduan syarikat MKD terhadap SRC. Secara khususnya saya
meluluskan Memo Perbendaharaan (D524) untuk membawa SRC di bawah MKD atas
cadangan-cadangan bahawa terdapat due diligence dan perlaksaan panduan seperti
biasa dan prosedur terhadap SRC. Hal yang sama adalah salah satu asas di mana
Jemaah Menteri memberikan kelulusan bagi Jaminan Kerajaan Kedua (D527A&B).
Semasa mesyuarat pertengahan bulan Mac ianya diputuskan untuk Dato’ Mad Nor
Nawi dilantik sebagai penasihat SRC dan saya masih ingat menandatangani surat
tersebut. Keterangan Dato’ Husni sendiri menunjukkan bahawa BMKD ada memberikan
taklimat kepada beliau berkenaan dengan urusan SRC termasuklah di mana RM 4
billion yang dikatakan telah digunakan. Kesemua perkara-perkara ini menunjukkan
bahawa SRC perlu diuruskan seperti mana syarikat MKD yang lain.
Q160. D516 dirujuk.
Apakah yang Dato’ Sri minitkan di atas surat daripada SRC ini yang menunjukkan
SRC perlu melaporkan kepada Kementerian Kewangan?
J: Sebagaimana perenggan 6 surat ini saya bersetuju untuk
SRC mempertingkatkan lagi struktur pelaporannya secara langsung melaporkan
kepada Kementerian Kewangan bukannya dengan TSMNY memandangkan ia sekarang
dimiliki oleh MKD. Ianya juga menyatakan bahawa item-item strategik dan
kepentingan keselamatan nasional perlu dilaporkan kepada saya. Saya bersetuju
hal yang sama dan mencatatkan minit saya ke KSN untuk melaporkan kepada
Kementerian Kewangan.
 |
| Dato Husni Hanadzlah |
XVIII.
TUDUHAN-TUDUHAN OLEH DATO SERI HUSNI HANADZLAH
Q161. Dato’ Seri
Husni Hasnadzlah (SP56) memberikan keterangan bahawa Dato’ Sri mengarahkan
beliau untuk tidak terlibat dengan syarikat 1MDB yang mana ia merangkumi SRC.
Apakah komen Dato’ Sri berkenaan hal ini?
J: Saya tidak pernah memberitahu Dato’ Husni sedemikian.
Dokumen-dokumen yang dikemukakan dalam perbicaraan ini berkaitan dengan SRC
jelas menunjukkan bahawa Dato’ Husni telah dirujuk dan juga meluluskan beberapa
memo penting sebagai MOF2 termasuklah Memo Kementerian Kewangan bertarikh
2.2.2012 (D526) dan Memo Perbendaharaan bertarikh 4.11.2015 berkenaan dengan
peruntukan pinjaman jangka pendek kepada SRC pada tahun 2015 (D551). Tuduhan
Dato’ Husni bahawa beliau diperlakukan sekadar ‘office boy’ adalah satu komedi
memandangkan tandatangan beliau sebagai MOF2 menunjukkan sebaliknya. Dato’
Husni juga turut hadir dalam Mesyuarat Jemaah Menteri pada 8.2.2012 di mana
Jaminan Kerajaan Kedua diluluskan dan tidak membangkitkan apa-apa isu.
Ianya sangat tidak masuk akal apabila MOF2 sanggup
merendahkan diri sendiri ke tahap memanggil diri beliau sebagai ‘offiice boy’
yang kononnya hanya mengikut arahan apabila beliau sendiri yang gagal untuk
menjalankan tanggungjawab yang dijangka berdasarkan jawatannya sekiranya jika
benar beliau mempunyai kepercayaan bahawa SRC memerlukan sedikit pemerhatian
pada waktu itu.
Walaubagaimanapun saya percaya bahawa Dato’ Husni akhirnya
mengakui semasa perbicaraan kes ini bahawa saya tidak pernah menggunakan
apa-apa perkataan untuk menghalang beliau daripada menjalankan kerja beliau sebagai
MOF2 dan saya tidak pernah memberitahu beliau untuk tidak terlibat dengan SRC.
Q162. Dato’ Husni
selanjutnya menuduh bahawa apabila berita berkenaan dengan dana kepunyaan SRC
di Switzerland dibekukan oleh Pihak berkuasa Swiss, beliau ada meminta untuk
membawa deligasi ke Switzerland dan Dato’ Sri tidak memberi kebenaran untuk
beliau berbuat sedemikian. Apakah komen Dato’ Sri berkenaan dengan hal ini?
J: Saya fikir hal ini telah dibawa keluar dari konteks.
Dato’ Husni ada bertanya kepada saya secara tidak formal sama ada patutkah
beliau pergi ke Switzerland dan membantu untuk cuba menyelesaikan isu ini. Ini
bukanlah satu permintaan yang rasmi dan formal. Sebenarnya beliau berkata
bahawa beliau boleh cuba dan selesaikan perkara ini memandangkan beliau ada mengenali
beberapa individu di Switzerland yang boleh membantu. Saya beritahu kepada
beliau tiada keperluan untuk beliau pergi kerana mengikut pemahaman saya telahpun
terdapat usaha-usaha yang diambil oleh SRC untuk menyelesaikan masalah
tersebut. Malah Dato’ Husni sendiri meluluskan Memo Perbendaharaan bertarikh
4.11.2015 yang meminta kelulusan Jemaah Menteri bagi pinjaman jangka pendek
untuk diberikan kepada SRC pada tahun 2015 (D551). Keseluruhan hal ini adalah
untuk membenarkan SRC untuk menyelesaikan perkara-perkara tersebut dengan
Kerajaan Swiss.
Saya percaya keterangan Dato’ Husni berniat untuk
memburukkan saya dan berunsur dendam akibat ketidakpuasan hati beliau terhadap
saya.
Q163. Mengapakah
Dato’ Sri mengatakan Dato’ Husni mempunyai dendam dan ketidakpuasan hati
terhadap Dato’ Sri?
J: Saya percaya bahawa Dato’ Husni menyimpan perasaan tidak
puas hati terhadap saya atas keputusan saya untuk memindahkan beliau daripada
MOF ke EPU memandangkan beliau segera meletakkan jawatan tidak lama selepas itu
pada tahun 2016 dan telah menggunakan kandang saksi sebagai satu pentas untuk
menyuarakan keluhan beliau secara terbuka. Terdapat kejadian-kejadian lain –
yang mana saya tidak bercadang untuk dedahkan – sebab-sebab yang mana beliau
jelas telah salah sangka dengan tindakan-tindakan saya yang telah menyebabkan
dendam kesumat yang lebih mendalam terhadap saya.
 |
| The now elusive Taek Jho Low |
XIX. JHO LOW DAN
DERMA DARIPADA ARAB SAUDI
Q164. Bilakah Dato’
Sri pertama kali diperkenalkan kepada JL?
J: Saya pertama kalinya bertemu beliau sekitar 2007. Beliau
diperkenalkan kepada saya oleh anak tiri saya, Riza Aziz. Saya percaya Riza
bertemu JL melalui abang JL, Tiek Sin. Saya diberitahu pada ketika itu bahawa
JL merupakan graduan Wharton Business School di Amerika Syarikat (US) dan sangat
muda dan menjadi usahawan yang mempunyai beberapa perniagaan yang berjaya.
Selain daripada itu, saya dimaklumkan bahawa JL mempunyai dana pelaburan
peribadi (private investment fund).
Selepas itu, saya mendapat tahu bahawa Jho Low berjaya
bekerjasama dengan Arab dan Khazanah di Iskandar Development. Beliau merupakan
seorang yang berjaya dan beberapa ketika kemudian, beliau terlibat dengan UBG
dan terlibat dalam pengambil alihan tersebut bersama-sama keluarga Tun Taib Mahmud.
Selepas itu saya mendapat tahu bahawa beliau mengenali DYMM
Sultan Mizan sebagaimana dinyatakan di atas berkenaan dengan TIA. Akhirnya JL menjadi
seorang yang berpengaruh dan mempunyai hubungan yang baik dengan keluarga
diraja dan pembesar-pembesar UAE dan Arab Saudi dan mampu untuk mengadakan
perjumpaan dan perbincangan dengan mereka. Ini membentuk asas keyakinan yang
saya letakkan kepada kemampuan JL untuk mendapatkan pelaburan-pelaburan daripada
badan-badan perlaburan UAE dan Arab Saudi.
Q165. Apakah yang
membuatkan Dato’ Sri percaya bahawa JL adalah seorang yang berpengaruh dengan
keluarga diraja Arab Saudi dan UAE?
J: Kepercayaan ini datang hasil daripada beberapa peristiwa.
Pertamanya JL mampu untuk mendapatkan pelaburan besar daripada Mubadala
Development Co yang dimiliki oleh UAE di Wilayah Pembangunan Iskandar (Iskandar
Development Region). Seterusnya pada 2011, JL juga memainkan peranan penting
dalam lawatan HH General Sheikh Mohammed bin Zayed Al Nahyan ke Malaysia di
mana lanjutan pelaburan dan perkongsian berpotensi di antara Abu Dhabi dan
Malaysia dibincangkan.
Pada 2009, JL berjaya untuk mengadakan pertemuan dengan
Prince Turki yang mana menyaksikan 1MDB memasuki projek Petrosaudi pada
September 2009. Prince Turki merupakan ahli keluarga diraja dan salah satu anak
kesayangan Raja Abdullah pada ketika itu. Prince Turki juga pada suatu ketika
merupakan Gabenor Riyadh. Pada saya, dia seorang yang mengagumkan dan selain
itu juga seorang “Squadron Leader” pesawat pejuang F15 di Saudi Arabia. Peranan
Prince Turki sebagai pemilik bersama Petrosaudi menguatkan lagi apa yang
disampaikan kepada saya.
JL merupakan orang yang telah mengaturkan perjumpaan saya
dengan dengan HM King Abdullah bin Abdulaziz Al-Saud (“King Abdullah”) dalam beberapa
lawatan di Riyadh dan Jeddah. Dalam satu peristiwa, sebelum lawatan rasmi saya
ke Arab Saudi pada Januari 2010, JL ada memberitahu saya bahawa King Abdullah
sangat kagum dengan kemampuan Malaysia yang mengamalkan kesederhanaan
sebagaimana dituntut dalam Islam dan layanan yang sama rata di antara Muslim
dan bukan muslim. Menurut JL, King Abdullah akan mengurniakan saya dengan
kurniaan tertinggi Arab Saudi bagi seseorang awam iaitu King Abdulaziz Order of
Merit (1st Class). Kurniaan ini juga turut diberikan sebelumnya kepada Presiden
Obama dan Presiden Putin. Hal ini berlaku sewaktu kunjungan saya pada Januari
2010.
Q166. Adakah Dato’
Sri ada bertemu dengan King Abdullah sewaktu lawatan ini pada Januari 2010?
J: Ya saya ada bertemu beliau. Sewaktu lawatan ini saya
bersama dengan beberapa ahli delegasi Malaysia bertemu dengan King Abdullah
beberapa kali. Sewaktu pertemuan pertama, King Abdullah telah mengurniakan
kepada saya King Abdulaziz Order of Merit (1st Class). Pada pertemuan peribadi yang
lain, King Abdullah sangat mengagumi Malaysia dan kemampuan kerajaannya untuk
mengekalkan keamanan di dalam masyarakat yang pelbagai budaya. Kami juga
berbincang tentang keperluan Malaysia dan Arab Saudi untuk mengukuhkan lagi
kerjasama dalam membasmi segala bentuk keganasan. King Abdullah juga memberi
perhatian khusus dengan trend militan yang semakin meningkat dan ajaran Islam
yang menyimpang yang mana sedang memasuki ke dalam dunia Islam dan meminta saya
supaya memastikan Malaysia terus bebas daripada pengaruh negatif tersebut.
Berkenaan dengan hal ini, Raja Abdullah secara peribadi
memberi jaminan kepada saya bahawa baginda akan memberikan saya sokongan supaya
saya boleh terus memimpin negara sebagai contoh yang bagus sepertimana Islam sepatutnya
diamalkan. Saya sangat bersyukur dan menzahirkan penghargaan saya kepada King
Abdullah.
Q167. Siapakah lagi
delegasi Malaysia yang hadir bersama Dato’ Sri semasa perjumpaan peribadi ini
dengan Raja Abdullah?
J: Terdapat beberapa delegasi termasuk Duta Malaysia ke Arab
Saudi ketika itu, Prof. Datuk Syed Omar Bin Syed Mohamad Al Saggaf dan Mejar
Jeneral Dato' Seri Jamil Khir bin Baharom yang merupakan Menteri di Jabatan Perdana
Menteri.
Q168. Adakah Dato’
Sri mendapat sokongan daripada Raja Abdullah yang diberitahu pada ketika itu?
J: Sekitar pertengahan 2010, JL memberitahu saya bahawa King
Abdullah bersetuju untuk memberikan saya sokongan dalam bentuk derma peribadi. Pada
ketika itu saya tidak diberitahu berapa jumlahnya atau tarikh kecuali derma
tersebut akan diuruskan melalui anak Baginda. JL memberitahu saya bahawa beliau
akan maklumkan kepada saya butiran lanjut apabila hal yang sama diberitahu
kepada beliau. Selepas itu pada tahun 2010, JL mengesahkan bahawa derma tersebut
akan dimasukkan. Dari tahun 2011 hingga 2014, saya telah menerima sejumlah wang
yang besar yang mana saya percaya ianya adalah derma daripada King Abdullah
sebagai tanda sokongan baginda. JL adalah sebagai penghubung berkenaan dengan
hal ini dan saya percaya beliau menguruskan peruntukan derma-derma ini bagi
pihak Keluarga Diraja Arab Saudi. Beberapa pucuk surat berkenaan derma ini juga
diterima oleh Ambank dan saya sendiri daripada JL pada ketika itu selaras
dengan derma-derma tersebut.
Q169. Apabila JL
pertama kalinya membangkitkan perkara tentang derma pada tahun 2010, adakah
Dato’ Sri diberitahu jumlah derma tersebut?
J: Tiada jumlah khusus yang diberitahu kepada saya tetapi JL
ada menyatakan bahawa kemungkinan sekitar USD 100 Juta hingga USD 200 Juta.
Q170. Tidakkah Dato’
Sri berasa terkejut dengan jumlah yang besar tersebut?
J: Ia mungkin kelihatan banyak tetapi saya mengetahui bahawa
Keluarga Diraja Saudi terkenal dengan sifat pemurah yang mana sebelum ini telah
mendermakan sejumlah wang yang besar kepada pelbagai Yayasan di US termasuklah
Yayasan Clinton dan kepada negara lain seperti Mesir, Pakistan, Palestin
sebagai sebahagian daripada hubungan luar dan polisi diplomatik.
Q171. Selain daripada
hal tersebut adakah ada apa-apa yang lain yang menguatkan lagi kepercayaan
Dato’ Sri terhadap hubungan JL dengan Arab Saudi?
J: Permohonan-permohonan saya kepada King Abdullah untuk
menambah lagi kuota haji bagi Malaysia juga dipersetujui. Ini telah dibuat
melalui permintaan rasmi tetapi JL yang memberitahu saya bahawa King Abdullah
bersetuju dengan permohonan tersebut. Selepas itu, penambahan kuota haji juga disampaikan
secara rasmi. Selain itu, semasa krisis kebangkitan Arab, JL ada mengatur
pelepasan diberikan kepada pelajar-pelajar Malaysia untuk dibenarkan tiba di
Jeddah tanpa visa dan keluar ke Terminal Kompleks Tabung Haji. JL juga ada
mengatur untuk dua (2) pesawat untuk membawa pelajar-pelajar tersebut dari
Mesir ke Jeddah.
Saya juga turut menerima Kain Qiswah (kain yang menutupi
Kaabah) daripada King Abdullah sebagai hadiah. Saya masih memilikinya sehingga hari
ini.
 |
| Cheah Teck Kuang |
XX. PEMBUKAAN AKAUN
694
Q172. Apakah yang
terjadi selepas JL memberitahu Dato’ Sri tentang derma yang akan berlaku pada
pertengahan 2010?
J: Menjelang penghujung 2010, JL memaklumkan kepada saya
bahawa derma akan dimasukkan dalam waktu terdekat. Setelah berbincang mengenai
perkara tersebut dengan kedua-dua JL dan KSU pada waktu itu, arwah Dato’ Azlin Alias
ianya diputuskan bahawa saya akan membuka akaun bank untuk menerima dana tersebut.
Saya memutuskan untuk melakukan hal ini memandangkan saya berniat untuk
menggunakan dana tersebut bagi inisiatif CSR saya sendiri dan tidak mahu dana
tersebut bercampur dengan pendapatan saya yang lain. Inisiatif CSR ini telah
difikirkan untuk digunakan kearah tujuan politik, sosial dan kebajikan yang
akan diputuskan oleh saya.
JL mencadangkan satu akaun baharu dibuka di Ambank
memandangkan beliau boleh memperkenalkan saya kepada Encik Cheah Teck Kuang Pengarah
Urusan Ambank pada waktu itu. Saya bersetuju dan menyuruh beliau untuk membuat
aturan sewajarnya.
Q173. Mengapakah
Dato’ Sri mengatakan perbelanjaan ke arah politik adalah bagi tujuan CSR?
J: Apabila suatu sumbangan dibuat kepada UMNO dan komponen
BN yang lain, selain daripada perbelanjaan operasi, dana tersebut juga akan
digunakan untuk sumbangan kepada komuniti dan projek-projek sosial yang lain di
bawah UMNO atau BN. Selain itu, sumbangan ini juga untuk memastikan kestabilan politik
negara dapat diteruskan. Ini selari dengan visi King Abdullah yang berharap
Malaysia akan kekal aman dan makmur dalam menggalakkan wasatiyyah dan
keserdehanaan yang merupakan salah satu prinsip dalam Islam.
Q174. Adakah Dato’
Sri membuka akaun di Ambank selepas itu?
J: Ya. JL mengatur untuk Encik Cheah Teck Kuang berjumpa
dengan saya di kediaman saya di Langgak Duta pada pertengahan Januari 2011 dan
saya menandatangani beberapa borang untuk membuka akaun bank tersebut.
Q175. Encik Cheah
Teck Kuang memberi keterangan bahawa beliau datang ke kediaman Dato’ Sri pada
pertengahan Januari 2011 dan JL juga berada di sana pada ketika itu. Mengapa?
J: Memandangkan pertemuan dengan Encik Cheah Teck Kuang ini
diatur melalui JL, JL hadir untuk memperkenalkan pihak-pihak. Setelah
diperkenalkan antara saty sama lain, Encik Cheah dan saya berbincang perkara
tersebut secara persendirian di dalam bilik yang berasingan tanpa kehadiran JL.
Q176. Apakah
perbincangan yang berlaku di antara Encik Cheah dan Dato’ Sri?
J: Saya memberitahu Encik Cheah bahawa saya mahu untuk
membuka akaun baharu memandangkan saya menjangka akan menerima derma sekitar
USD 100 juta hingga USD 200 juta daripada Keluarga Diraja Saudi. Encik Cheah memaklumkan
kepada saya bahawa oleh kerana kemasukan wang asing yang besar, laporan perlu
dibuat dan kebenaran perlu diperolehi daripada Bank Negara Malaysia dan Jabatan
Kawalan Penukaran Matawang Asing (Foreign Exchange Control Department). Saya
memberitahu Encik Cheah untuk memastikan kesemua peraturan dan undang-undang
dipatuhi dan untuk melakukan pelaporan yang perlu.
Q177. Bolehkah saya
merujuk Dato’ Sri kepada P599 dan P60(4). Adakah ini Borang Pembukaan Akaun
yang ditandatangani oleh Dato’ Sri semasa pertemuan dengan Encik Cheah?
J: Ya. Akibatnya, saya faham bahwa dua (2) dokumen telah
dibuka di atas nama saya. Akaun semasa bernombor 2112022009694 (“Akaun 694”)
dan Akaun simpanan bernombor 2110020090481 (“Akaun 481”).
Q178. Mengapa
terdapat dua (2) akaun telah dibuka?
J: Saya tidak pasti. Saya percaya ia adalah prosedur biasa
bank untuk membuka akaun simpanan dan akaun semasa. Tetapi, Akaun 481 tidak
pernah digunakan memandangkan derma yang saya terima dimasukkan ke dalam Akaun
694 dan saya ada mengeluarkan cek-cek dari akaun tersebut dalam mengguna dana tersebut.
Q179. Boleh saya
rujuk Dato’ Sri kepada P600. Adakah Permohonan untuk Kad Kredit ini
ditandatangani pada masa yang sama?
J: Saya tak ingat. Tetapi, saya boleh ingat bahawa Encik
Cheah ada memberitahu saya bahawa Ambank memberikan Kad Kredit kepada kesemua pelanggan
penting (VIP) yang membuka akaun semasa. Kad Kredit akan dihubungkan ke akaun
semasa dan pembayaran akan didebitkan secara automatik. Berdasarkan ini saya
tidak mempunyai isu untuk menandatangani borang-borang bagi Kad Kredit
tersebut. Saya selepas itu menerima Kad Kredit berikut:-
(a) Ambank Platinum Visa Card No. 4585 8180 0000 5496
(b) Ambank Platinum Master Card No. 5289 4380 0003 8961
Q180. Mengapa Dato’
Sri memohon kad kredit ini?
J: Saya tidak ada membuat permintaan. Kad Kredit tersebut
ditawarkan oleh pihak bank. Saya kira, untuk tujuan kemudahan, dan jika
terdapat keadaankeadaan ynag berguna. Contohnya, jika saya pergi ke luar
negara, dan saya ingin memberikan hadiah kepada seseorang seperti Ketua Negara.
Q181. Adakah Dato’
Sri dimaklumkan bahawa Encik Cheah ada memaklumkan kepada Tan Sri Azman Hashim
(Pengerusi Ambank Group) dan Tan Sri Zeti Akhtar Aziz (Gabenor BNM pada ketika
itu) berkenaan dengan akaun yang dibuka dan derma-derma yang dijangkakan.
J: Tidak, saya tidak dimaklumkan. Tetapi, saya ada pada satu
ketika bercakap dengan Tan Sri Zeti secara langsung dan memberitahu beliau
tentang derma tersebut yang saya jangkakan. Beliau memberitahu saya bahawa
beliau sediamaklum berkenaan hal tersebut.
Saya berasa lega selepas mengetahui hal ini memandangkan
kesemua transaksi luar yang besar ini akan dilaporkan dan diteliti oleh BNM dan
bahawa sekiranya ada apa-apa kecurigaan atau yang tidak kena, saya akan dimaklumkan.
 |
| Joanna Yu |
Q182. Adakah Dato’
Sri tahu mengenai perlantikan Joanna Yu, Daniel Lee dan Krystal Yap sebagai
Pengurus Perhubungan (Relationship Managers) bagi akaun 694?
J: Tidak. Saya tidak pernah berurusan atau berkomunikasi
secara peribadi dengan mana-mana individu-individu tersebut. SPada ketika itu
saya ada mengarahkan Dato Azlin Alias untuk membuat kawalan dan mengawalselia dan
menguruskan akaun 694 dan untuk berurusan dengan JL dalam memastikan bilakah
derma itu akan dimasukkan.
Q183. Menurut Joanna
Yu, JL ada meminta bahawa Akaun 694 diberikan nama alternatif untuk tujuan
kerahsiaan. Ambank meluluskan penggunaan nama alternatif ‘AmPrivate Banking –
MR.’ bagi Akaun 694. Adakah Dato’ Sri mengarahkan hal ini?
J: Tidak. Saya tidak pernah diberitahu berkenaan dengan nama
alternatif ini. Hakikatnya, buku cek yang saya terima juga tidak menunjukkan
nama alternatif ini.
Q184. Bolehkah Dato’
Sri terangkan mengapa JL mengarahkan hal ini dilakukan?
J: Saya tidak tahu. Saya tidak pada bila-bila masa memberi
kuasa kepada JL untuk berurusan dengan Ambank berkenaan dengan hal Akaun 694.
Saya ada mengarahkan Dato Azlin Alias untuk berbuat demikian. Saya seterusnya dimaklumkan
bahawa Dato Azlin telah mewakilkan hal ini kepada Nik Faisal yang telah
dilantik untuk berhubung dengan Bank atas perkara tertentu berkaitan dengan
Akaun 694.
XXI. OPERASI AKAUN
694
Q185. Bolehkah saya
merujuk Dato’ Sri kepada P60(5). Adakah Dato’ Sri menandatangani surat ini?
J: Saya tidak boleh mengesahkan hal ini buat masa ini
disebabkan surat asal tidak pernah dikemukakan dalam Mahkamah.
Walaubagaimanapun, saya ingat ada menandatangani surat untuk melantik
“kakitangan yang diberikuasa” (Authorised Personnel) bagi Akaun 694 tetapi
butiran individu yang akan dilantik tidak diisi. Saya percaya Dato ‘Azlin telah
membawa surat tersebut kepada saya dan memberitahu saya bahawa ia adalah surat
yang telah dideraf oleh Bank. Saya ada bertanya kepada beliau siapakah yang
akan dilantik dan beliau berkata beliau akan mengambil tanggungjawab itu
sendiri atau akan mengenalpasti seseorang yang beliau boleh percaya untuk
berbuat demikian. Sebagaimana yang saya tahu, Dato’ Azlin adalah seorang yang berintegriti,
jadi saya serahkan kepada budi biacara beliau. Saya seterusnya dimaklumkan oleh
beliau bahawa beliau telah memilih Nik Faisal sebagai Kakitangan yang
diberikuasa (“Authorised Person”).
Surat ini ditunjukkan kepada saya semasa keterangan saya
diambil oleh SPRM. Saya telah mengakui ada menandatangani dokumen itu
berdasarkan dokumen tersebut tetapi tidak diberitahu bahawa dokumen asal tidak
berada dalam simpanan pihak bank. Menyedari hal ini dan kewujudan dokumen-dokumen
lain yang mana saya percaya tandatangan saya telah dipalsukan, sekarang saya
meragui kebenaran dokumen ini.
Q186. Mengapakah
terdapat keperluan untuk mewakilkan pengurusan akaun ini kepada pihak ketiga?
J: Oleh kerana jadual saya dan urusan-urusan saya sebagai
Perdana Menteri, Menteri Kewangan dan Presiden UMNO dan Pengerusi Barisan
Nasional. Selain daripada jawatan-jawatan yang telah dinyatakan sebagai
tanggungjawab besar ini, saya tidak dapat menuruskan secara peribadi dan
memantau akaun tersebut.
Akaun peribadi saya yang lain juga pada masa itu diuruskan
oleh Setiausaha Sulit saya yang akan memantau baki akaun bank dan menyediakan
pembayaran yang perlu saya lakukan secara bulanan termasuklah bil-bil utiliti
dan pembayaran-pembayaran lain bagi keluarga saya. Saya juga tidak pernah melihat
penyata akaun bagi akaun-akaun ini dan ianya disimpan oleh Setiausaha Sulit
saya yang akan memaklumkan kepada saya baki sedia ada apabila saya perlu
melakukan apa-apa pembayaran tertentu.
Berdasarkan jumlah derma yang dijangkakan yang diberitahu
kepada saya, saya berpandangan bahawa ianya adalah lebih fektif untuk akaun
diuruskan oleh pihak ketiga yang boleh membuat pertanyaan dan berhubung dengan
pihak bank apabila diperlukan dan menyimpan rekod-rekod akaun bagi pihak saya.
Q187. Bolehkah Dato’
Sri huraikan berkenaan dengan tanggungjawab sebagai Perdana Menteri dan Menteri
Kewangan?
J: Rutin saya merangkumi meneliti pelbagai dokumen yang
disediakan oleh beberapa jabatan di PMO atau MOF. Terdapat banyak mesyuarat yang
perlu saya hadir seharian yang berkaitan dengan urusan PMO, MOF, GLC dan Kerajaan
Malaysia secara umumnya. Saya juga sering diminta oleh Kementerian lain untuk
hadir ke mesyuarat dan acara-acara berkenaan dengan urusan Kementerian
tersebut. Selain itu, terdapat juga banyak Mesyuarat Jemaah Menteri yang perlu
saya membuat persediaan dan hadir. Sebagai PM, saya juga turut terlibat dengan
hubungan antarabangsa Malaysia dan perlu menghadiri secara kerap
mesyuarat-mesyurat, taklimat-taklimat, dan banyak deligasi tempatan, wilayah
dan antarabangsa. Peristiwa besar seperti bencana alam, insiden MH370 dan MH17
kedua-duanya berlaku pada tahun 2014 memerlukan perhatian saya secara
berterusan. Kesemua yang saya nyatakan adalah sebahagian daripada tanggungjawab
saya dan tugas saya selaku Presiden UMNO dan Pengerusi Barisan Nasional.
Q188. Mengapa Dato’
Sri tidak mendesak supaya Dato’ Azlin sendiri menjadi kakitangan yang
diberikuasa (“authorized person”)?
J: Dato’ Azlin adalah ketua kakitangan bagi keseluruhan PMO dan
beliau sendiri mempunyai beban kerja yang berat. Saya dengan itu memahami mengapa
beliau lebih memilih untuk menyerahkan hal tersebut kepada individu lain yang
beliau percaya.
Q189. Bilakah Dato’
Sri diberitahu bahawa Nik Faisal telah dilantik sebagai Kakitangan yang
diberikuasa berkenaan dengan Akaun 694?
J: Saya tahu bahawa Dato’ Azlin telah mewakilkan perkara ini
kepada pihak ketiga. Surat-surat yang dibawa oleh Dato’ Azlin kepada saya bagi
perlantikan adalah tidak diisi butirannya memandangkan saya serahkan kepada
beliau untuk memilih individu yang sesuai. Saya tidak ingat secara tepat
bilakah saya dimaklumkan bahawa Dato’ Azlin telah memilih Nik Faisal tetapi
saya fikir ia sepatutnya sekitar 2011 sejurus selepas akaun dibuka.
Q190. Adakah Dato’ Sri
secara peribadinya mengenali Nik Faisal pada ketika itu?
J: Tidak. Tetapi, saya diberitahu oleh Dato Azlin bahawa
beliau merupakan seseorang yang Dato Azlin percaya. Dato Azlin juga ada
sebutkan bahawa Nik Faisal merupakan seorang akuantan yang berkelayakan dan
merupakan anak kepada arwah Tan Sri Datuk Haji Nik Ahmad Kamil Haji Nik Mahmood
yang merupakan mantan Speaker Dewan Rakyat dan rakan karib arwah bapa saya.
Memandangkan latar belakang beliau dan hubungan beliau dengan Dato’ Azlin, saya
tidak mempunyai apa-apa bantahan terhadap beliau untuk menguruskan Akuan 694 di
bawah pemantauan Dato’ Azlin.
Q191. Adakah Dato’
Sri tahu bahawa Nik Faisal telah dilantik menjadi Ketua Pegawai Pelaburan
(Chief Investment Officer) 1MDB?
J: Ya tetapi saya tidak dapat ingat bilakah hal ini
diberitahu kepada saya. Saya difahamkan bahawa Nik Faisal juga dipilih oleh
1MDB untuk menjalankan pelaburan yang dicadangkan 1MDB dalam sumber strategik.
Ini akhirnya membawa kepada penubuhan SRC. Ianya atas cadangan Lembaga 1MDB bahawa
saya perlu meluluskan perlantikan Nik Faisal sebagai CEO dan MD SRC pada Ogos
2011.
Q192. Adakah Dato’
Sri tahu bahawa Nik Faisal merupakan sekutu rapat JL dan pernah bekerja dengan
JL semenjak 2008 di UBG Bhd?
J: Tidak pada ketika itu. Saya hanya mendapat tahu berkenaan
dengan ini kemudian menerusi berita yang diterbitkan dalam akhbar.
Q193. Tidakkah
sebenarnya bahawa Nik Faisal terlibat dengan 1MDB dan SRC dan juga pemegang
mandat membangkitkan kekuathiran dalam fikiran Dato’ Sri?
J: Saya tidak melihat apa-apa yang salah berkenaan hal itu
oleh kerana kelayakan Nik Faisal dan kepercayaan Dato’ Azlin terhadap beliau.
Saya juga tidak dapat membayangkan untuk seketika bahawa akan ada konflik di
antara akaun saya dan akaun SRC.
Q194. Bagaimana Dato’
Sri pada akhirnya menerima buku cek bagi Akaun 694?
J: Saya menerimanya daripada Dato’ Azlin yang saya percaya
telah mendapatnya daripada Ambank.
Q195. Adakah Dato’
Sri menerima penyata akaun bank bagi Akaun 694?
J: Tidak. Saya tidak menerima penyata akaun bank bagi Akaun
694 secara peribadi. Saya percaya penyata akaun bank tersebut disimpan oleh
Dato Azlin. Saya kemudiannya mendapat tahu bahawa penyata akaun bank tersebut tidak
pernah sama sekali diserahkan kepada Dato Azlin dan sebenarnya disimpan atas
arahan JL. Saya tidak pernah membenarkan hal ini.
Q196. Bagaimana Dato’
Sri memantau baki bank bagi Akaun 694?
J: Dato’ Azlin secara berkala akan memaklumkan kepada saya
bahawa terdapat wang yang telah dimasukkan ke dalam akaun dalam matawang USD
daripada luar negara. Sebelum sebarang cek dikeluarkan, saya juga akan
memeriksa dengan Dato’ Azlin yang akan memberitahu saya bahawa sama ada
terdapat baki yang mencukupi di dalam Akaun 694. Saya percaya bahawa beliau berurusan
dengan Nik Faisal berkenaan dengan pemantauan baki di dalam akaun.
Q197. Bagaimana pula
dengan pengesahan cek yang dikeluarkan?
J: Saya tidak menerima panggilan secara peribadi daripada
Ambank. Tetapi, saya kira cek-cek tersebut telah disahkan oleh Dato’ Azlin
melalui Nik Faisal.
Q198. Adakah Dato’
Sri tahu berkenaan dengan butiran tepat transaksi kredit dari 2011 – 2013?
J: Saya tidak tahu berkenaan dengan butiran bagi setiap satu
dan semua transaksi kredit ke Akaun 694 pada ketika itu. Akan tetapi,
sebagaimana yang saya sebutkan, saya diberitahu secara berkala oleh Dato’ Azlin
berkenaan dengan wang yang dimasukkan daripada luar negara dalam matawang USD
yang mana maklumat yang beliau katakan diberitahu oleh JL.
Saya juga ada, melalui Dato’ Azlin, menerima beberapa surat
yang mana dikatakan dari wakil King Abdullah sebagai bukti derma yang saya
terima pada 2011 hingga 2013. Surat ini diserahkan kepada Dato Azlin oleh JL.
Kecuali sebagaimana dinyatakan di dalam surat ini, saya
tidak tahu menahu berkenaan dengan identiti khusus penghantar dan transaksi
pemindahan wang tertentu. Saya bagaimana pun diberitahu bahawa kesemua
pemindahan wang asing ke dalam Akaun 694 adalah pada sepanjang masa dilaporkan
kepada BNM. Tiada apa-apa yang dibangkitkan kepada saya oleh BNM pada ketika itu.
Ini memberikan saya kepastian bahawa tiada apa-apa yang tidak diingini berlaku
memandangkan BNM akan dapat tahu tentang butiran kesemua transaksi ini.
Q199. Joanna Yu
memberikan keterangan bahawa di antara 2011 dan 2013 beliau telah berkomunikasi
dengan JL berkenaan dengan perkara berkaitan dengan Akaun 694. Sebahagian
daripada komunikasi ini didokumenkan dalam rekod perbualan BBM di antara Joanna
Yu dan JL. Adakah Dato’ Sri tahu berkenaan perkara ini dan membenarkan hal
tesebut?
J: Tidak. Saya tidak mempunyai pengetahuan berkenaan hal
ini. Sebagaimana yang saya katakan tentang kepercayaan saya, JL adalah individu
yang menguruskan derma-derma yang akan diberikan kepada saya bagi pihak Keluarga
Diraja Saudi. Dato’ Azlin mungkin ada berurusan dengan JL berkenaan dengan
derma-derma yang diterima. Saya tidak tahu menahu berkenaan dengan komunikasi
JL dengan Joanna Yu pada waktu tersebut.
Sebagaimana yang saya sebutkan,saya telah serahkan perkara
tersebut kepada Dato’ Azlin yang akhirnya memaklumkan kepada saya berkenaan Nik
Faisal. Saya tidak mempunyai sebab untuk merasa sangsi berkenaan dengan penglibatan
JL dalam pengurusan akaun-akaun saya. Ianya juga tidak dapat dijelaskan
bagaimana bank boleh berhubung dengan seseorang yang tidak diberikuasa oleh
saya untuk berhubung dengan bank berkenaan akaun saya.
XXII. PEMINDAHAN WANG
TAHUN 2011 KE AKAUN 694
Q200: Rujuk D293.
Dokumen-dokumen perbankan ini menunjukkan bahawa pemindahan wang berikut ke
Akaun 694 berlaku pada 2011:-
Bilakah Dato’ Sri
mendapat tahu berkenaan dengan transaksi-transaksi ini?
J: Saya hanya mendapat tahu berkenaan dengan
transaksi-transaksi ini apabila keterangan saya diambil oleh SPRM dan sejurus
selepas peguam saya memperoleh dokumen-dokumen perbankan yang berkaitan
daripada Ambank.
Pada ketika itu saya diberitahu bahawa terdapat wang yang
dihantar dalam mata wang USD daripada pihak-pihak luar. Saya juga ditunjukkan
sepucuk surat bertarikh 1.2.2011 yang dikatakan berasal daripada wakil sah Raja
Abdullah. Surat tersebut menyatakan bahawa Raja Abdullah telah mengurniakan
saya wang sejumlah USD 100 Juta sebagai hadiah yang boleh saya gunakan atas
budi bicara mutlak saya. Jelas sekali jumlah ini bersamaan dengan
transaksi-transaksi tersebut.
Q201: Bolehkah saya
rujuk Dato’ Sri kepada P601. Adakah ini surat bertarikh 1.2.2011 yang
ditunjukkan kepada Dato’ Sri?
J: Ya.
Q202: Bagaimana Dato’
Sri menerima surat ini?
J: Surat ini ditunjukkan kepada saya oleh Dato Azlin yang
memaklumkan kepada saya bahawa beliau menerima surat yang sama daripada JL.
Saya difahamkan bahawa surat tersebut turut diserahkan kepada Ambank oleh JL dan
hal yang sama juga turut dilaporkan kepada BNM dan Tan Sri Zeti pada ketika
itu.
Q203: Di manakah
surat asal tersebut?
J: Saya percaya surat asal tersebut tertinggal di pejabat
saya di Jabatan Perdana Menteri. Saya juga telah memaklumkan SPRM perkara yang
sama semasa rakaman percakapan saya diambil.
Q204: Secara umumnya
apakah yang telah Dato’ Sri belanjakan dari dana ini?
J: Secara umumnya, dana ini digunakan untuk inisiatif CSR
sebagaimana digariskan di atas.
Q205: Apakah yang
Dato’ Sri lakukan berkenaan dengan fakta bahawa penghantar tersebut adalah
Prince Faisal Bin Turki dan Kementerian Kewangan Riyadh?
J: Perkara ini bukanlah menjadi sesuatu yang mengejutkan
saya kerana sumbangan ini adalah derma seperti yang saya jangkakan daripada
Raja Abdullah melainkan saya tidak mengetahui bagaimana dana tersebut akan dihantar.
Ini selanjutnya mengukuhkan lagi kepercayaan saya bahawa wang tersebut telah
datang daripada Saudi. Identiti penghantar tersebut semestinya diketahui oleh
Ambank dan BNM. Saya percaya inilah sebabnya kenapa tiada apa-apa yang
mencurigakan dibangkitkan kepada saya pada waktu tersebut.
Q206: Sila rujuk
kepada D643, D644 dan D646. Rekod perbualan emel-emel yang telah disimpan oleh
Joanna Yu ini menunjukkan bahawa JL yang telah mengesahkan transaksi-transaksi
tersebut dan kadar penukarannya dengan Ambank. Adakah Dato’ Sri memberikan
kuasa mengenai perkara ini?
J: Tidak. Seperti yang telah saya nyatakan, saya menyerahkan
perkara ini kepada Dato Azlin yang saya berfikiran telah menguruskan hal yang
sama dengan pihak bank secara sendirinya atau melalui Nik Faisal. Saya tidak
mempunyai apa-apa pengetahuan berkenaan dengan komunikasi di antara JL dan
Joanna Yu. Saya bagaimanapun mendapati bahawa JL telah memaklumkan kepada Joanna
Yu berkenaan dengan transaksi-transaksi yang dijangkakan. Mengambil maklum akan
identiti penghantar dana tersebut, JL nampaknya sudah berkomunikasi dengan
keluarga Diraja Saudi dan Kementerian Kewangan Riyadh berkenaan dengan perkara
ini.
Q207: D642, D643,
D644 dan D646 juga menunjukkan bahawa JL telah memberitahu Joanna Yu bahawa
beliau telah melaporkan baki akaun kepada Dato’ Sri secara peribadinya dan
telah mengesahkan cek-cek yang dikeluarkan daripada akaun 694. Apa yang Dato’
Sri ingin katakan berkenaan perkara ini?
J: Saya tidak berhubung secara peribadi dengan JL berkenaan
dengan akaun ini. Fakta berkenaan dengan transaksi-transaksi dan baki secara
umumnya dimaklumkan secara berkala kepada saya oleh Dato Azlin sebagaimana yang
saya sebutkan tadi. Berkenaan dengan kesemua cek yang dirujuk di dalam dokumen-dokumen
ini, cek-cek ini sememangnya dikeluarkan oleh saya. Walau bagaimanapun, saya
hanya boleh membuat kesimpulan bahawa JL semestinya telah bertanyakan kepada
Dato Azlin atau Nik Faisal. Saya tidak faham mengapa bank tidak berurusan
secara langsung sama ada dengan Dato Azlin ataupun Nik Faisal berkenaan perkara
ini.
XXIII. PEMINDAHAN
WANG KE AKAUN 694 PADA TAHUN 2012
Q208: Rujuk D293.
Dokumen-dokumen perbankan ini menunjukkan bahawa pemindahan wang berikut ke
Akaun 694 berlaku pada 2012:-
* Edited 17/12 9:30 AM: Mistakenly posted 2014 transfer yesterday
Bilakah Dato’ Sri
mendapat tahu berkenaan dengan transaksi-transaksi ini?
J: Saya hanya mendapat tahu berkenaan dengan
transaks-transaski ini apabila keterangan saya diambil oleh SPRM dan sejurus
selepas peguam saya memperoleh dokumen-dokumen perbankan yang berkaitan
daripada Ambank. Semasa itu saya diberitahu terdapat wang yang dimasukkan di
dalam mata wang USD daripada pihak luar. Saya juga ditunjukkan sepucuk surat
bertarikh 1.11.2011 yang mana dikatakan datangnya daripada wakil sah Raja
Abdullah. Surat tersebut menyatakan bahawa Raja Abdullah telah mengurniakan
saya sejumlah wang USD 375 Juta sebagai hadiah yang mana saya boleh belanjakan
atas budi bicara mutlak saya.
Q209: Boleh saya
rujuk Dato’ Sri kepada P602. Adakah ini surat bertarikh 1.11.2011 yang
ditunjukkan kepada Dato’ Sri?
J: Ya.
Q210: Bagaimanakah
Dato’ menerima surat ini?
J: Surat ini ditunjukkan kepada saya oleh Dato Azlin yang
memaklumkan kepada saya bahawa beliau telah menerima surat yang sama daripada
JL. Saya difahamkan bahawa surat ini juga diberikan kepada Ambank oleh JL dan
yang sama juga telah dilaporkan kepada BNM dan Tan Sri Zeti pada ketika itu.
Q211: Di manakah
surat asal ini?
J: Saya percaya surat asal ini tertinggal di pejabat saya di
Jabatan Perdana Menteri. Saya juga turut melaporkan kepada SPRM semasa rakaman percakapan
saya diambil.
Q212: Secara umumnya,
apakah yang Dato’ Sri belanjakan dengan dana-dana ini?
J: Secara umumnya, saya telah membelanjakan dana-dana
tersebut untuk inisiatif CSR sebagaimana digariskan di atas.
Q213: Apakah pendapat
Dato’ Sri mengenai fakta bahawa penghantar wang tersebut adalah Prince Faisal
bin Turki dan Blackstone Asia Real Estate Partners Ltd?
J: Perkara ini bukanlah sesuatu yang mengejutkan saya kerana
derma ini adalah sesuatu yang saya jangkakan daripada Raja Abdullah. Identiti
penghantar tersebut semestinya diketahui oleh Ambank dan BNM yang turut
menerima surat 1.11.2011 sebagai dokumen sokongan. Surat tersebut menyatakan bahawa
derma-derma ini akan dibuat melalui Blackstone Asia Real Estate.
Saya percaya ini adalah sebab mengapa tiada apa-apa yang
mencurigakan dibangkitkan kepada saya pada masa itu.
Q214: Sila rujuk pada
D646, D647, D648 dan D639. Rekod perbualan emel-emel yang telah disimpan oleh
Joanna Yu ini menunjukkan bahawa JL yang telah mengesahkan transaksi-transaksi
tersebut dan kadar penukarannya dengan Ambank. Adakah Dato’ Sri memberikan
kuasa mengenai perkara ini?
J: Seperti yang telah saya nyatakan, saya menyerahkan
perkara ini kepada Dato Azlin yang saya berfikiran telah menguruskan hal yang
sama dengan pihak bank secara sendirinya atau melalui Nik Faisal. Saya tidak
mempunyai apaapa pengetahuan berkenaan dengan komunikasi di antara JL dan
Joanna Yu. Saya bagaimanapun mendapati bahawa JL telah memaklumkan kepada Joanna
Yu berkenaan dengan transaksi-transaksi yang dijangkakan. Mengambil maklum akan
identiti penghantar dana tersebut, JL nampaknya sudah berkomunikasi dengan
keluarga Diraja Saudi dan Kementerian Kewangan Riyadh berkenaan dengan perkara
ini. JL juga didapati telah memaklumkan kepada Joanna Yu bahawa surat lanjutan
akan diberikan oleh keluarga Diraja Saudi dan akan diberikan kepada Ambank untuk
melaporkan kepada BNM dan Tan Sri Zeti. Saya percaya perkara ini telah
dinyatakan di dalam surat 1.1.2011 (D602) itu.
Q215: D646, D647,
D648 dan D639 juga menunjukkan bahawa JL telah memaklumkan kepada Joanna Yu
bahawa beliau telah dengan sendirinya melaporkan perkara-perkara berkaitan
dengan akaun-akaun kepada Dato’ Sri. Apa yang ingin Dato’ Sri katakan mengenai
perkara ini?
J: Saya tidak berkomunikasi dengan JL secara peribadi
berkenaan dengan akaun ini. Fakta-fakta transaksi dan baki-baki di dalam akaun
tersebut telah dimaklumkan kepada saya secara berkala oleh Dato’ Azlin hal
seperti yang telah saya nyatakan sebelum ini. Saya tidak faham mengapa pihak
bank tidak berurusan secara terus sama ada dengan Dato Azlin atau Nik Faisal
berkenaan perkara ini.
No comments:
Post a Comment
Plainly state opinion. Only mature and sensible views welcome.
Hostile, insulting and bad language comments NOT RELEASED.